[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Historia Rosji - serwis historyczny
Page 1 of 5
Czytelnia | Postacie | Dynastie |
Ź
ródła | Inne | Aktualno
ś
ci | Kontakt
KONFLIKTWMANDśURIIIKOREIWOJNAROSYJSKOJAPOŃSKA1904
1905
[
Darkol
]
flaga carskiej Rosji i flaga cesarstwa Japonii
Słowowstępne
WmarcuipodkoniecmajabieŜącego2005roku,upłynęłaniepostrzeŜenieokrągła
rocznica pewnych bitew, we wrześniu zaś upłynie takŜe okrągła rocznica
zakończeniapewnejwojny,wojnyktórabyćmoŜeteŜjestjuŜniecozapomniana,a
któraodegrałaznaczącywpływnietylkonahistorięEuropy,aleinadalszelosy
całegoświata.Byłtonajwiększykonfliktzbrojnynaówczesneczasy.Mowatutajo
bitwielądowejpodMukdenemibitwiemorskiejpodCuszimą,któremiałymiejsce
podczaswojnyrosyjskojapońskiej,odktórejminęłowłaśnierówno100lat.
Obie te krwawe batalie były jednymi z największych starć w historii wojen i
największymiwówczesnymczasie(przedIwojnąświatową).Tenzbrojnykonflikt
był z jednej strony wielką kompromitacją i upokorzeniem dla europejskiego
mocarstwa carskiej Rosji, dla której był to hiobowy początek i zwiastun jej
rychłegoiszybkiegoupadku,zdrugiejzaśstronybyłwielkimtriumfempotomków
samurajów cesarskiej Japonii, "kopciuszka" świata, które od tej pory bardzo
szybkowyrastałodoroliliczącegosięmocarstwaświatowegoiniekwestiowanego
liderawjegoazjatyckiejczęści.WzwiązkuzpowyŜszympodjąłemsięprzybliŜyć
nieco tamte wydarzenia, które jak mi się wydaje powoli odchodzą w krąg
zapomnieniainiebytu,aktóresąteŜraczejmałoznanepolskimczytelnikomi
pasjonatomhistorii.
( P.S. WSZYSTKIE ZAWARTE W TEKŚCIE DATY DLA UŁATWIENIA I
UPROSZCZENIATEGONIECOZAWIŁEGO,JAKDLAMNIE(HEH)DZIWACTWA,...
SĄPODANEWOBOWIAZUJĄCYMSTANDARCIECHRONOLOGICZNYM,CZYLIW/G
KALENDARZA GREGORIAŃSKIEGO,A NIE JULIAŃSKIEGO OBOWIĄZUJĄCEGOW
ÓWCZESNEJROSJI).
"Ten, kto panuje na morzu, w pewnym sensie panuje takŜe na lądach,
przynajmniej tych, które sąsiadują z morzem. Jako Ŝe wedle swej woli
moŜewzniecaćikończyćwojnygdzie,kiedyinajakichwarunkachmu
odpowiada..."
JosephGander
"ChwałaJejNajświętszejMościKrólowejAnnywKrólewskiejMarynarceWojennej"
(1703r.)
Przyczynykonfliktu
SpórpomiędzyJaponiąiChinamiozwierzchnictwonadPółwyspemKoreańskim,
który nominalnie podlegał zwierzchnictwu chińskiemu doprowadził do wojny
http://www.rosja.osman.livenet.pl/art/wojna1905.html
2008-04-06
Historia Rosji - serwis historyczny
Page 2 of 5
międzytymipaństwami(18941895).Japończycyzatopilizaczarterowanyprzez
Chinybrytyjskistatek.Stałosiętobezpośrednimpowodemwybuchuwojny.W
czasie jej trwania okazało się, Ŝe chińska flota i armia nie dorównuje siłom
japońskim.JapończycyzajęliPortArtur,DaireniWejhajWej.AgresjaJaponii
wywołałaprotestyinnychpaństwipróbypośrednictwa.17.05.1895rokusłaby
rząd cesarski Chin podpisał pokój w Simonoseki, godząc się na rezygnację ze
zwierzchnictwa nad Koreą i uznania jej niezaleŜności, zapłacenie kontrybucji i
odstąpienie Japonii wysp Formozy (Tajwan) i Penghulietao (Peskadory) oraz
Półwysep Liaotung z Port Artur (Lüshun, Lüszun). Wskutek interwencji Rosji,
Francji i Niemiec Japonia musiała zrezygnować z Płw. Liaotung. W wojnie tej
Japoniaporazpierwszypokazałaświatuswąrodzącąsięsiłęmilitarną.
W wyniku klęski w tej wojnie Chiny zostały osłabione, co wykorzystały
skrupulatnieinnemocarstwa,jakNiemcy,Rosja,Anglia,FrancjainawetJaponia,
którerozpoczęływymuszaćnaChinachkorzystnedlatychpaństwporozumieniai
traktaty politycznogospodarcze. Wiązało się to takŜe z zajmowaniem waŜnych
strategicznieportówimiastnawybrzeŜuchińskim.Doprowadziłotodowybuchuw
Chinach tzw. powstania bokserów (18991901), które przy poparciu wojsk
europejskich potęg zostało krwawo stłumione. Przyczyniło się to do jeszcze
większego uzaleŜnienia się Chin i osłabienia ich pozycji na arenie
międzynarodowej.Wwynikuinterwencjizbrojnejmocarstw,ugruntowałsiępodział
Chin na strefy wpływów: m.in. Wlk. Brytania zapewniła sobie kontrolę nad
obszaramiwzdłuŜrzekiJangcy,NiemcynadPółwyspemSzantung,Francjanad
prowincjami:JunnaniKuangsiCzuang,JaponianadprowincjąFucien,Rosjazaśw
MandŜurii.
Wkwietniu1896rokuRosjaotrzymałaodChinkoncesjęnabudowęwMandŜurii
KoleiWschodniochińskiej,celempołączeniajej,zbudowanąod1891rokuKolei
Transsyberyjskiej. Równocześnie zawarto wspólną umowę, na mocy której oba
państwanawypadekwojnywinnebyływystąpićwspólnieprzeciwJaponii.Wdwa
latapóźniejRosjawydzierŜawiłaodChinnaokres25latPółwysepLiaotuńskiz
twierdzą i portem Port Artur, uzyskując dodatkowo koncesję na eksploatację
zasobówleśnychwpółnocnejKorei(1902).Wwynikutychwszystkichumówi
traktatówRosjawprowadziłaswojewojskanaterenyMandŜurii.Japoniawrazz
Anglią Ŝywo interesowała się rokowaniami chińskorosyjskimi. Państwa te nie
mogłysięzgodzićnawarunekRosjibyChinynieudzielałykoncesjiwMandŜurii
państwom trzecim. Wzrost rosyjskiej ekspansji gospodarczej i militarnej na
DalekimWschodziepowaŜniezaniepokoiłAnglię,któraodtejporyuwaŜałaRosję
za głównego konkurenta i przeciwnika w Azji. 30.01.1902 r. zawarto traktat
sojuszniczowojskowypomiędzyJaponiąaWlk.Brytanią,któryzobowiązywałdo
udzieleniapomocydrugiejstroniewraziewojnyzkilkomapaństwami.Paktten
zawarto na 5 lat i był głównie zwrócony przeciw Rosji. (W 1905 r. został on
przedłuŜony.)ZaniepokojonatymfaktemRosjaustępujeizgadzasięwtrzech
etapachwycofaćzMandŜuriiwłasnewojska.
GdynadszedłtermindrugiejewakuacjiwojskRosjapowróciładopoczątkowych
Ŝądań. Japonia po zwycięskiej wojnie z Chinami (18941895) dąŜyła do
rozszerzeniaswychwpływówwChinach,agłówniewKorei.Głównymterenem
spornymzRosjąbyławłaśnieKorea.Wrokowaniachprowadzonychw1903roku,
JaponiamajączapewnionepoparcieAnglii,wwynikuniedawnopodpisanegoznią
traktatu, domagała się uznania przez Rosję jej praw i interesów w Korei i
MandŜurii.Rosjaniechciałasięnatozgodzić.Odrzuceniejapońskichpropozycji
podziałustrefwpływównaDalekimWschodzie(Koreajapońska,MandŜuria
rosyjska) od jesieni 1903 roku zaogniało i tak juŜ napiętą sytuację. Japonia
gotowa była do rozpoczęcia kroków militarnych. Rosja początkowo zajmująca
nieugięte i nieustępliwe stanowisko, gotowa była pójść na ustępstwa. Władze
carskienieprzygotowanewsposóbzadowalającydowojny,Wnociez03.02.1904
rokuzaproponowałyJaponiiszeregpowaŜnychustępstw,wszczególnościwKorei,
ale było juŜ za późno na uniknięcie konfliktu zbrojnego. Japonia była juŜ
http://www.rosja.osman.livenet.pl/art/wojna1905.html
2008-04-06
Historia Rosji - serwis historyczny
Page 3 of 5
zdecydowananarozstrzygnięcietychzatargówpoprzezdziałaniamilitarne.
Wojny chciały obie strony. RóŜniła je jednak taktyka przygotowań. Japonia
przygotowałasiędowojnybardzostarannie.Jejstoczniebyływstaniebudować
nowoczesne i duŜe okręty wojenne, zaś armia lądowa wyszkolona była przez
najlepszych w świecie niemieckich instruktorów i wypróbowana w kampanii
chińskiej.NaderskutecznabyłarównieŜjapońskadyplomacja.Anglicyzapewnili,
Ŝe w razie wojny rosyjskojapońskiej pozostaną neutralni, a w przypadku
przyłączeniasiędowojnyFrancjilubinnegosojusznikaRosji,przystąpiądowojny
po stronie japońskiej. Korzystna dla Japonii była teŜ polityka Stanów
Zjednoczonych. Poparcie Anglii i USA umoŜliwiło Japonii przyspieszyć
przygotowaniadowojny.TymczasemRosjapoprzestawałanawłasnejpewności
siebie.Dlarosyjskiegodowództwabyłoniemaloczywiste,ŜeJaponiamałykraj
ztakąpotęgą,jakRosja,niemoŜewygrać.
Moment rozpoczęcia wojny był bardzo korzystny dla Japonii sojusz z Anglią
wzmocniłjejprestiŜ,miałytakŜepoparciezestronyUSA.Obatepaństwawierzyły,
Ŝe przez Japonię osłabią Rosję, ich konkurenta na terenie Chin. Rosja w
nadchodzącym konflikcie była całkowicie osamotniona sojusznicza Francja
udzieliłajejdrobnegowsparciafinansowegoibyłakompletnienieprzygotowanado
wojny (program rozbudowy floty dopiero rozpoczęty, siły lądowe wymagały
radykalnych zmian). Przewaga logistyczna była po stronie Japonii działania
wojennetoczyćsięmiaływpobliŜujejgranic,Rosjamogłaprzerzucaćiwzmacniać
własne wojska tylko jedną istniejącą i nie do końca jeszcze ukończoną linią
kolejową,któraliczyłatysiącekilometrów.
ReasumującgłównympowodemtejwojennejawanturybyływzrastającedąŜenia
Japonii do uzyskania koncesji gospodarczych i politycznych w Korei i Chinach,
gdziezderzyłysięonezpodobnymiaspiracjamiekonomicznymiRosji.
Plany,zamiaryirozmieszczeniesił
Plan rosyjski zakładał prowadzenie walk obronnych do chwili skoncentrowania
posiłków(tj.wokresie6miesięcy),następnieprzejściedodziałańzaczepnych.
Armia rosyjska na Dalekim Wschodzie liczyła w styczniu 1904 roku tylko ok.
100.000Ŝołnierzy.WojskarozproszonebyłynaduŜymobszarze,odczuwałybrak
artyleriicięŜkiejigórskiejoraznowoczesnychdziałpolowych.Twierdzarosyjska
PortArturniebyłaprzygotowanadoobrony.StacjonującanaDalekimWschodzie1
FlotaPacyfikuustępowałaflociejapońskiej(7pancernikówprzeciw6japońskim,4
krąŜownikiopancerzoneprzeciw8japońskim,7lekkichkrąŜownikówprzeciw12
japońskim, 6 kanonierek przeciw 8 japońskim, 36 torpedowców przeciw 46
japońskim).
NaczelnymwodzemwszystkichrosyjskichsiłzbrojnychnaDalekimWschodziebył
namiestnik,wiceadmirałEugeniuszAleksiejew.Wojskalądoweimarynarkamiały
jeszcze oddzielnych dowódców: armią lądową dowodził od 20.02.1904 roku
generał Aleksy Kuropatkin, dotychczasowy (18981904) minister spraw
wojskowych, siłami morskimi wiceadmirał Stiepan (Stefan) O. Makarow. Jest
rzecząwielcecharakterystyczną,Ŝezarównopodczastrwaniasamejwojny,jaki
znaczniepóźniej,wujęciachhistorykówkonsekwentnieutrzymywałasięinadal
utrzymuje właściwie ta sama ocena wątpliwych umiejętności i działań całego
sztaburosyjskiegodowództwa.
Kuropatkin był Ŝołnierzem rzeczywiście dobrze wyszkolonym i miał za sobą
powaŜne doświadczenie bojowe. UwaŜano go za zdolnego administratora i
uznawano jego talent do opracowywania nawet szeroko zakrojonych koncepcji
strategicznych.Gorzejbyłozpodejmowaniemdecyzjiiegzekwowaniemichsłaba
wolainiezdecydowaniewykluczaływłaściwiemoŜliwośćskutecznegodziałaniana
http://www.rosja.osman.livenet.pl/art/wojna1905.html
2008-04-06
Historia Rosji - serwis historyczny
Page 4 of 5
najwyŜszymstanowisku.AdmirałaMakarowanatomiastcenisięniemalnajwyŜej
spośródówczesnychdowódców.OntakŜemiałzasobądługiokrespracyłączonej
z badaniami naukowymi i ekspedycjami geograficznymi (odbył podróŜ dookoła
świata), zasłuŜył się w badaniach okolic polarnych, zajmował się intensywnie
problematykąbudownictwaokrętowego,napisałszeregpracnaukowych.Talentów
Makarowaniezdołanowpełniwykorzystaćzginąłzbytwcześnie(otymbędzie
mowaponiŜej).
RaczejzlekcewaŜeniemwyraŜanosięoumiejętnościachwojskowychAleksiejewai
juŜpierwszyokreswojnypotwierdziłtęocenę.Większośćpozostałychgenerałów
armiilądowejidowódcówflotyniereprezentowałaspecjalnychzalet.Byliwśród
nichludziestarzyinienadającysiędoprowadzeniaoperacjibojowych,bylitoteŜ
dowódcy zrutynizowani, z uporem trzymających się nieskutecznych juŜ metod
dowodzenia,byliwreszcietakŜetacy,którzyniepotrafiliwykazaćsięodpowiednią
wytrzymałościąiktórychpotępionopóźniejzatchórzostwo,anawetsądzonoza
zdradę.
Znacznie lepiej w tej materii reprezentowało się dowództwo japońskie, które
zamierzałoniespodziewanymuderzeniemzdobyćpanowanienamorzu,uchwycić
inicjatywęirozbićarmięrosyjskąprzedzakończeniemjejkoncentracjinaDalekim
Wschodzie.Japońscygenerałowierealizowaliswojezadaniaoperacyjneibojowew
sposóbzdecydowanyikonsekwentny,bezwzględniewykorzystywaliwszelkiebłędy
swoich rosyjskich przeciwników. Dowództwo rosyjskie nie doceniło gotowości
bojowej i przygotowania Japończyków do prowadzenia nowoczesnej wojny.
Rosjanieliczylinato,ŜeJapończycymającydoświadczeniazwojenwChinachi
Korei, a więc tylko z wojen przeciw krajom zacofanym, nie będą groźnym
przeciwnikiem. Według obliczeń generała Kuropatkina, Japonia była wstanie
postawićwtejwojniearmięliczącą150.000Ŝołnierzyorazarmięterytorialnąw
sile400.000ludzi.
Tymczasem w lutym 1904 roku armia japońska liczyła 850.000 ludzi, a ze
wszystkimirezerwami(mobilizacja)mogłaosiągnąćstanwliczbie4.250.000ludzi.
Rosyjskie dowództwo, opierając się na oświadczeniach generała Kuropatkina
zapewniałowładzecarskieotym,ŜeniemoŜliwejestbyflotawojennaponiosła
klęskę,jesttakŜenieprawdopodobnym,byJapończycywylądowaliwCzemulpoi
ZatoceLaotung.TakotoocenianozestronyrosyjskiejmoŜliwościprzeciwnika,jak
sięwkrótceokazałozupełniebłędne.Armiajapońskamiałazdecydowanąprzewagę
liczebną,bowiemdodziałańwKoreiiMandŜuriiprzeznaczonosiłyliczące330.000
Ŝołnierzy i 1.068 dział, pod ogólnym dowództwem marszałka Iwano Oyamy.
RównieŜjapońskaflotawojenna(dowódcaadmirałHeihachiroTogo)byłaznacznie
silniejszaodsiłmorskichRosjistacjonującychnaDalekimWschodzie.Napoczątku
wojnydysponowałaonaliczbą168jednostekołącznejpojemności265.000ton.W
jejskładziebyło:6pancerników,2pancernikiobronywybrzeŜa,6krąŜowników
pancernych, 13 krąŜowników lekkich i znaczna liczba kontrtorpedowców i
torpedowców. Ponadto wszystkie jej pancerniki i krąŜowniki były jednostkami
nowoczesnymi, które miały większą szybkość i silniejszą artylerię niŜ okręty
rosyjskie.
Japończycymieliwięczdecydowanąprzewagęnietylkonalądzie,aleinamorzu,
zaśprzygotowaniewojennezałógnaokrętachrosyjskichpozostawiałowieledo
Ŝyczenia.SamympoświęceniemibohaterstwemŜołnierzaniedałosięwszystkiego
nadrobić.MimolekcewaŜącegostosunku,codomoŜliwościprzeciwnika,generał
Kuropatkin miał tuŜ przez rozpoczęciem działań wojennych zbyt małe siły do
dyspozycji, by móc się zdecydować na działania ofensywne. Musiał czekać na
przybycienowychoddziałówzRosjieuropejskiejidlategowgeneralnymplanie
uwzględniał przede wszystkim cele obronne (wspomniano o tym wcześniej).
TaktykętakąprzyjętotakŜewkwaterzegłównejAleksiejewamieszczącejsięw
Mukdenie, co w znacznej mierze przyczyniło się do ułatwienia osiągnięcia
sukcesówJapończykom.WarmiirosyjskiejstacjonującejnaDalekimWschodzie
http://www.rosja.osman.livenet.pl/art/wojna1905.html
2008-04-06
Historia Rosji - serwis historyczny
Page 5 of 5
słuŜyło wielu Polaków, pochodzących z zaboru rosyjskiego, powołanych i
wcielonychdoszeregów.DodaćtutajmoŜnajakociekawostkę,ŜejuŜ22.02.1904
roku w Warszawie polscy magnaci zebrani u księcia Włodzimierza
Czetwertyńskiego postanowili ufundować pociąg sanitarny dla armii rosyjskiej
walczącejzJaponią.
CIĄGDALSZYTEKSTU...
SerwisHistorycznyHistoriaRosji
http://www.rosja.osman.livenet.pl/art/wojna1905.html
2008-04-06
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
© 2009 Zaopiekuj się moim sercem - zostawiłem je przy tobie. - Ceske - Sjezdovky .cz. Design downloaded from free website templates