[ Pobierz całość w formacie PDF ]
KOŚCIÓŁ Św. TERESY (ostrobramski)
Dzieje. W 1624 r. radca wileński Ignacy Dubowicz ze swym bratem Stefanem założył koło Ostrej Bramy w Wilnie klasztor (na placu, kupionym od prawosławnego monasteru i cerkwi św. Ducha) dla karmelitów bosych (sprowadzonych z Lublina przez biskupa Eustachego Wołowicza). Karmelici wznieśli opodal klasztoru w 1626-27 r. dla swoich potrzeb tymczasowy kościółek św. Teresy i Jana od Krzyża. (W 1631 r. do kościółka przybudowano drewnianą kaplicę NMP z obrazem, prawdopodobnie Matki Boskiej Szkaplernej, choć, być może, był to obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej; kaplica ta była nie na bramie, lecz przy kościele i razem z nim została rozebrana.)
W roku 1635 podkanclerzy Wielkiego Księstwa Litewskiego Stefan Krzysztof Pac z małżonką Anelą (z Rudominów Dusiatyckich) oraz burmistrzowie wileńscy Ignacy i Stefan Dubowicze przeznaczyli wielkie sumy na wzniesienie tu okazałej karmelickiej świątyni. Budowa została zakończona po 15 latach (w 1650 roku) a konsekrowana 2 lata później (w 1652 r. przez biskupa J. Tyszkiewicza). Projektował i nadzorował budowę kościoła architekt Ułrych, wznoszenie fasady - słynny architekt i rzeźbiarz K. Tencalla (m. in., twórca Kolumny Zygmunta w Warszawie i współtwórca kaplicy św. Kazimierza w wileńskiej katedrze).
Podczas najazdu moskiewskiego w 1655 r. świątynia uległa poważnemu zniszczeniu (karmelici schronili się wówczas w Królewcu), ale po roku 1661 porąbane ołtarze i zniszczone wnętrza naprawiono. Kolejne duże zniszczenia przyniósł pożar w 1760 roku, po którym (w latach 1763-65, pod kierownictwem M. Słuszańskiego) zniszczone freski na ścianach i sklepieniach kościoła odnowiono (".... z wielkim smakiem i artystycznym polotem..."). Dobudowano też (w 1783 roku) kaplicę-mauzoleum Pociejów. Ale 1812 rok przyniósł wielkie zniszczenia z rąk Francuzów. Trzeba było odnawiać ołtarze, interior, posągi, freski (kierował pracami wileński malarz Kanut Rusiecki przy pomocy księdza Zaleskiego). Odbudowa trwała do 1857 roku.
W czasach carskiej niewoli kościół św. Teresy (sąsiadujący z największym sanktuarium Wilna, gdzie czerpano wiarę w przetrwanie -kaplicą Ostrobramską) był miejscem (wraz z Ostrą Bramą i sąsiednią ulicą) wielu patriotyczno-religijnych manifestacji i nabożeństw. Władze carskie przekazały w 1844 r. klasztor karmelitów prawosławnym mnichom z monasteru św. Ducha. Były nawet zabiegi (m.in. biskupa Siemaszki, który pospieszył przejść z unii na prawosławie) o zabranie kościoła św. Teresy na cerkiew, jednak obawa władz carskich przed możliwością wybuchu oburzenia katolickich społeczności Litwy, Polski i Białorusi była zbyt duża, by można było to zrobić.
Nadeszło wyzwolenie od zaborców i kościół św. Teresy stał sią jakby miejscem większych nabożeństw dla wiernych, których nie mogła pomieścić Ostra Brama. W latach 1927-29 dokonano restauracji kościoła (wg projektu J. Kłosa, przy czym freski odrestaurował M. Słoniecki). W tym też 1927 roku, podczas remontu kaplicy Ostrobramskiej (jak, zresztą, zawsze podczas jei zagrożeń i napraw). Cudowny Obraz przebywał w kościele św. Teresy.
Karmelici wrócili do Wilna w 1926 r., jednak dopiero w 1935/36 przejęli pod opiekę kościół św. Teresy (i kaplicę Ostrobramską).
Podczas lat wojny i okupacji "ostrobramski" kościół służył nadal wiernym. Władze sowieckie wysłali karmelitów do Polski, ale kościół -jako parafialny ("parafia przy Ostrej Bramie") - pozostał otwarty. Długo oczekiwał na renowację, dopiero w latach 1971-76 mogli przeprowadzić odnowę jego interioru polscy konserwatorzy zabytków (m.in., D. Starikiewicz oraz M. i R. Regulińscy).
© 2009 Zaopiekuj się moim sercem - zostawiłem je przy tobie. - Ceske - Sjezdovky .cz. Design downloaded from free website templates