[ Pobierz całość w formacie PDF ]
EDYCJA KOMPUTEROWA: WWW.ZRODLA.HISTORYCZNE.PRV.PLMAIL: HISTORIAN@Z.PL
MMIII©
[WSTĘP
1
]
Czcigodnym panom i ojcom, kanonikom świętej katedry
lubeckiej, wyraża niegodny sługa kościoła w Bozowie,
Helmold, dobrowolne zapewnienie należnego posłu-
szeństwa.
Długo rozważałem nad tym, jakiego mam się podjąć
dzieła, by oddać cześć winną z tytułu mego służebnego
stanowiska swojej matce, świętej katedrze lubeckiej.
Wszakże nie przyszło mi na myśl nic stosowniejszego, niż
ku jej chwale opisać nawrócenie się słowiańskiego ludu,
przedstawić, czyja żarliwa działalność, których królów i
których misjonarzy, najpierw wprowadziła w te strony
wiarę Chrystusową, a potem ją odnowiła. Do tego wysiłku
skłoniła mnie chęć naśladowania dawniejszych pisarzy:
wielu z nich wyrzekło się całej wrzawy spraw ziemskich
dla zaspokojenia trawiącej ich chęci pisania, dlatego, by
móc w cichym spokoju przez rozmyślania znaleźć
drogą
mądrości
2
, którą cenili wyżej niż
czyste złoto
3
i wszelkie
klejnoty. Oni również kierowali całą swo-
1
Przedmowa Helmolda zachowała się tylko w rkpsie kanclerza
Distelmeiera, wykorzystanym w edycji Reinecciusa.
2
Ks. Przysłów 4, 11.
3
Por. Proroctwo Daniela 10, 5.
ją dociekliwość ku niewidzialnym sprawom Bożym, a
chcąc się zbliżyć do najgłębszych tajemnic, podejmowali
się niejednokrotnie mozołów przekraczających ich siły.
Inni znowu, których zamierzenia nie szły tak daleko,
pozostając w granicach swoich możliwości, mimo swej
prostoty powiększyli również zasoby wiadomości
utrwalonych na piśmie. Zaczynając od stworzenia świata
opowiadali wiele o królach i prorokach, o zmiennych
kolejach wojen, w wypowiedziach swych składali hołd
cnotom, piętnowali zaś łędy. Albowiem w
niezmierzonych ciemnościach tego padołu jeżeli zabraknie
światła ksiąg, wszystko zakrywa noc. Należy więc ostro
skarcić niedbalstwo współczesnych, którzy widząc, ile to
zjawisk odbywa się dziś
z niezbadanych wyroków boskich
4
—
jak działo się niegdyś — zmusili do milczenia struny
swej wymowy, oddając się ułudnym marnościom tego
świata. Ja wszakże sądzę, że mogę dedykować stronice
niniejszego dzieła ku chwale tych wszystkich, którzy w
różnych stuleciach dodali blasku krainie Słowian bądź
zbrojną ręką, bądź głoszeniem słowa Bożego, bądź też
nierzadko przelaniem krwi. Chwały ich nie należy
przemilczać, ponieważ po zniszczeniu kościoła
starogardzkiego
5
doprowadzili za łaską Bożą miasto
Lubekę do takiego stopnia rozkwitu, że ono właśnie zajęło
pierwsze miejsce wśród najświetniejszych miast
słowiańskich, tak dzięki bogactwom, jak i przywiązaniu do
wiary świętej. Postanowiłem przeto wiernie za łaską Pana
opisać — z pominięciem pewnych wydarzeń — to
wszystko, co działo się w naszych czasach, czego
dowiedziałem się
4
Por. Ks. Psalmów 35, 7:
iudicia tua abyssus multa.
5
Mowa o wydarzeniach 1066 r., por. c. 22—24.
z informacji sędziwych mężów albo też czego byłem
naocznym świadkiem, i to tym obszerniej, im więcej
materiału do
opisu dostarcza wielkość zdarzeń za-
chodzących w naszych czasach. Do pracy tej skłoniła mnie
nie tyle własna śmiałość, ile namowy mojego nauczyciela,
czcigodnego biskupa Gerolda
6
, który pierwszy dodał
blasku kościołowi lubeckiemu ustanawiając stolicę
biskupią i wprowadzając księży.
6
Gerold bp starogardzki 1154-1163. Przeniósł stolicę biskupią ze
Starogardu do Lubeki (c. 89). Podane przez Helmolda pobudki, które
skłoniły go do napisania kroniki: wzór dawnych pisarzy, obowiązek
opisania zasług misjonarzy oraz namowa przełożonego, mają
charakter topiczny — występują w wielu zabytkach
średniowiecznych. Zob. L. A r b u s o w,
Colores rhetorici,
2 wyd.
(H. Peter), Göttingen 1963, s. 97—103; G. S i m o n,
Untersuchungen zur Topik der Widmungsbriefe mittelalterlicher
Geschichtsschreiber bis zum Ende des 12. Jahrhunderts,
Archiv für
Diplomatik, Schriftgeschichte, Siegel- und Wappenkunde 4(1958), s.
52-119, 5/6 (1959),
s.
73-153.
ROZPOCZYNA SIĘ KRONIKA SŁOWIAN
CZCIGODNEGO PROBOSZCZA HELMOLDA
KSIĘGA I
O podziale Słowian. Rozdział I
O mieście Wineta. Rozdział II
W jaki sposób Karol nawrócił Sasów na wiarę [chrze-
ścijańską]. Rozdział III.
O podziale królestwa. Rozdział IV.
O podróży świętego Anskara do Szwecji. Rozdział V.
O nawróceniu Rugian. Rozdział VI.
Prześladowanie [chrześcijan przez] Normanów. Rozdział
VII.
Najazd Węgrów. Rozdział VIII.
Nawrócenie Haralda. Rozdział IX.
O księciu Hermanie. Rozdział X.
O arcybiskupie Adalbercie. Rozdział XI.
O biskupie Markonie. Rozdział XII.
O biskupie Wagonie. Rozdział XIII.
O podstępie Billuga. Rozdział XIV.
O królu duńskim Swenie. Rozdział XV.
W jaki sposób Słowianie porzucili wiarę [świętą].
Rozdział XVI.
1
Poniższy wykaz rozdziałów nie pochodzi od Helmolda. Znajduje
się on tylko w rkpsach kopenhaskich (w starszym z nich wpisany
ręką z XIV lub XV w.) i w editio princeps. Tytułów podanych w
nawiasach kwadratowych brak w rkpsach kopenhaskich, podaje się
je za editio princeps.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
© 2009 Zaopiekuj się moim sercem - zostawiłem je przy tobie. - Ceske - Sjezdovky .cz. Design downloaded from free website templates