KRUS

KRUS, TESTY BHP i POŻARNICTWO

Ubezpieczenie społeczne rolników

Rolnik opłaca składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe i ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie. Ubezpieczeniu zgodnie z art. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników podlega rolnik i pracujący z nim domownicy, pod warunkiem spełniania co najmniej jednego z warunków wskazanych w tym przepisie. Rolnikiem jest osoba fizyczna pełnoletnia, zamieszkująca i prowadząca na terytorium RP, osobiście i na własny rachunek działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym, w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także osobę, która przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego do zalesienia. Z kolei przez domownika rozumie się osobę bliską rolnikowi, która ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie, stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.

Ubezpieczeniu można podlegać z mocy prawa, jak i na wniosek. Ubezpieczenie z mocy prawa oznacza, że obowiązek opłacania składek istnieje niezależnie od woli płatnik, nie może on również sam z niego zrezygnować. Ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu podlega z mocy ustawy rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1ha przeliczeniowego lub dział specjalny, domownik tego rolnika, jeżeli ten rolnik lub domownik nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Ubezpieczeniu obowiązkowemu podlega również małżonek rolnika oraz domownik stale pracujący w tym gospodarstwie, jeżeli rolnik ten, jego małżonek i domownik nie podlegają innemu ubezpieczeniu społecznemu i nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie mają ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu podlega z mocy ustawy rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny, domownik takiego rolnika, osoba pobierająca rentę strukturalną współfinansowaną ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej lub ze środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, małżonek takiej osoby pod warunkiem, że renta strukturalna współfinansowana ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej lub ze środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich wypłacana jest ze zwiększeniem na tego małżonka. Ubezpieczeniem emerytalno-rentowym na wniosek obejmuje się: innego rolnika lub domownika, który podlega ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu w pełnym zakresie, jeżeli złożono wniosek o objęcie go ubezpieczeniem emerytalno-rentowym, osobę, która podlegała ubezpieczeniu jako rolnik i zaprzestała prowadzenia działalności rolniczej, nie nabywając prawa do emerytury lub renty z ubezpieczenia, jeżeli podlegała ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 50 kwartałów, osobę pobierającą rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy jako rentę okresową. Przepisów dotyczących obowiązkowemu i dobrowolnemu ubezpieczeniu emerytalno – rentowemu nie stosuje się do osoby, która podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub ma ustalone prawo do emerytury lub renty, lub ma ustalone prawo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, z wyjątkiem osób pobierających rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy jako rentę okresową. Obowiązek opłacenia składki powstaje z pierwszym dniem kwartału, w którym powstało ubezpieczenie, a ustaje z ostatnim dniem kwartału, w którym ustało ubezpieczenie.

Ubezpieczeniem wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim na wniosek obejmuje się innego rolnika lub domownika, jeżeli działalność rolnicza stanowi stałe źródło jego utrzymania, a także osobę, która będąc rolnikiem przeznaczyła grunty prowadzonego gospodarstwa rolnego do zalesienia na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

Jeżeli ustawa przewiduje objęcie ubezpieczeniem na wniosek, z wnioskiem o objęcie ubezpieczeniem może wystąpić zainteresowana osoba lub rolnik, na którego rachunek ta osoba pracuje. Osoba podlegająca ubezpieczeniu na wniosek może w każdym czasie od niego odstąpić. W sytuacji, gdy rolnik podlega ubezpieczeniu dobrowolnie, ustaje ono z chwilą nieopłacenia w terminie składki, chyba że płatnik wystąpił przed upływem terminu płatności z wnioskiem o jej odroczenie albo nieopłacenie składki w terminie było skutkiem siły wyższej, a więc zdarzenia któremu nie dało się zapobiec, często też przewidzieć. Należy zaznaczyć, że w sytuacji, gdy rolnik lub jego domownik podlegał pełnemu ubezpieczeniu przez co najmniej 3 lata i rozpoczął prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej albo współpracę przy prowadzeniu takiej działalności, ubezpieczenie społeczne nie ustanie, pod warunkiem spełnienia przez zainteresowanego warunków wymienionych w art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. W sytuacji, gdy osoba podlegająca ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej opłaca składkę w podwójnej wysokości. Zgodnie z ustawą za działalność pozarolniczą uważa się działalność gospodarczą prowadzoną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez osoby fizyczne zgodnie z ustawą z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, z wyłączeniem wspólników spółek prawa handlowego oraz osób prowadzących działalność w zakresie wolnego zawodu. Z kolei za współpracującego przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się rolnika lub domownika, który w stosunku do prowadzącego tę działalność spełnia kryteria osoby współpracującej, określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z art. 37 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników rolnik jest obowiązany, nie czekając na wezwanie, w ciągu 14 dni zgłaszać Kasie osoby podlegające ubezpieczeniu w jego gospodarstwie oraz informować Kasę o okolicznościach mających wpływ na podleganie ubezpieczeniu i o zmianach tych okoliczności. Osoba pobierająca świadczenia z ubezpieczenia jest obowiązana, nie czekając na wezwanie, w ciągu 14 dni zgłaszać Kasie okoliczności mające wpływ na wysokość i prawo pobierania tych świadczeń.

Składki na ubezpieczenie są niepodzielne, czyli nie ma możliwości opłacania ich „częściami”, a ich wysokość nie jest zależna od ilości dni w danym kwartale.

Składka na ubezpieczenie emerytalno-rentowe stanowi 30% emerytury podstawowej obowiązującej w ostatnim miesiącu poprzedniego kwartału. Wysokość emerytury podstawowej jest ogłaszana przez Prezesa ZUS w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". Z kolei wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie ustala Rada Rolników. Prezes Kasy ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” ustaloną przez Radę Rolników wysokość składki na jeden kwartał lub kilka kolejnych kwartałów co najmniej 14 dni przed pierwszym dniem danego kwartału. Wysokość ta może być ustalona kwotowo i korygowana w przypadku zmiany wysokości emerytury podstawowej albo za pomocą określonego procentu emerytury podstawowej. Na wniosek Rady Rolników minister właściwy do spraw rozwoju wsi, w drodze rozporządzenia może ustanawiać ulgi w wysokości składki, określając szczegółowe zasady i tryb ich przyznawania.

Składkę należy opłacić najpóźniej w ostatnim dniu pierwszego miesiąca kwartału, tj.

I kwartał – 31 stycznia,

II kwartał – 30 kwietnia,

III kwartał – 31 lipca,

IV kwartał – 31 października.

Składki należy wpłacać na rachunek właściwej placówki terenowej lub oddziału regionalnego KRUS, za pośrednictwem poczty lub banku. Istnieje możliwość wpłacania przez płatnika częściowych przedpłat na poczet przyszłych składek. Uprawnienie to przysługuje rolnikom o nieregularnym dochodzie, którzy często nie są w stanie jednorazowo opłacić składki. Konsekwencją nieopłacenia składki w ustawowym terminie jest naliczanie odsetek od kwoty zadłużenia. Odsetki te naliczane są zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Wysokość odsetek można sprawdzić na stronie Ministerstwa Finansów tj.: http://www.mf.gov.pl/dokument.php?const=3&dzial=144&id=4053.

Informacje ogólne

Do podstawowych zadań KRUS wynikających z ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników należą:

· obsługa ubezpieczonych rolników i świadczeniobiorców Kasy (emerytów i rencistów) w sprawach dotyczących obejmowania ubezpieczeniem społecznym rolników i opłacania składek na to ubezpieczenie;

· przyznawania i wypłaty świadczeń emerytalno-rentowych oraz wypadkowych, chorobowych i macierzyńskich oraz świadczeń pozaubezpieczeniowych, wypłacanych w zbiegu ze świadczeniami z ubezpieczenia społecznego rolników;

· realizacja własnego, dwuinstancyjnego systemu orzecznictwa lekarskiego w postępowaniu dowodowym dla ustalenia prawa ubezpieczonych do świadczeń rentowych i odszkodowawczych, których przyznanie wymaga medycznej oceny stanu zdrowia lub oceny następstw wypadku w związku z pracą rolniczą. Orzeczenia wydają w pierwszej instancji lekarze rzeczoznawcy, w drugiej instancji komisje lekarskie Kasy;

· działalność prewencyjna (szkoleniowa) na rzecz zapobiegania wypadkom przy pracy rolniczej i chorobom zawodowym, a w szczególności:

o upowszechnianie wiedzy o tych zagrożeniach i znajomości zasad bhp wśród dorosłych i dzieci,

o analiza przyczyn i okoliczności powstawania wypadków przy pracy rolniczej i chorób zawodowych,

o prowadzenie szkoleń w zakresie znajomości zagrożeń i zasad bezpiecznej pracy w gospodarstwie rolnym,

o podejmowanie starań o właściwą produkcję i dystrybucję bezpiecznych technicznych środków produkcji dla rolników, ubrań roboczych i ochronnych,

· prowadzenie nieodpłatnej, dobrowolnej rehabilitacji leczniczej dla osób uprawnionych do świadczeń w KRUS, zagrożonych całkowitą niezdolnością do pracy lub wykazujących okresowo całkowitą niezdolność do wykonywania pracy zawodowej w gospodarstwie rolnym. Rehabilitację tę prowadzą centra i ośrodki KRUS oraz sanatoria współpracujące z Kasą. W okresie wakacyjnym Kasa prowadzi także turnusy rehabilitacyjne dla dzieci rolników;

· wspieranie ubezpieczeń wzajemnych;

· obsługa ubezpieczenia zdrowotnego, zgodnie z Ustawą z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135).

Zobacz także:

składki

Zasady przyznawania prawa i wypłaty rolniczych świadczeń emerytalno-rentowych regulują przepisy obowiązującej od 1 stycznia 1991 r. ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 z późn. zm.). Zgodnie z tą ustawą, uzyskanie prawa do rolniczego świadczenia emerytalno-rentowego wiąże się wyłącznie ze spełnieniem warunku podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez wymagany okres oraz wieku (w przypadku emerytury rolniczej) lub całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym (w przypadku renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy). Uzyskanie prawa do rolniczego świadczenia emerytalno-rentowego nie zależy więc od zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej, z wyjątkiem emerytury rolniczej w wieku do 5 lat niższym od emerytalnego. Natomiast, jeżeli emeryt lub rencista jest właścicielem lub ma w swoim posiadaniu gospodarstwo rolne, wypłata emerytury lub renty rolniczej ulega częściowemu zawieszeniu.

Instytucja zawieszenia wypłaty emerytury lub renty rolniczej w przypadku prowadzenia przez świadczeniobiorcę działalności rolniczej została uregulowana w art. 28 cytowanej ustawy. Przepis ten w sposób wyczerpujący precyzuje zasady zawieszania rolniczych świadczeń emerytalno-rentowych, a ust. 4 tego artykułu definiuje zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej na potrzeby tej zawieszalności. W myśl tej ustawowej definicji, uznaje się, że emeryt lub rencista zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, jeżeli ani on, ani jego małżonek nie jest właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym i nie prowadzi działu specjalnego produkcji rolnej.

Zatem przy ocenie, czy nastąpiło zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej (a w konsekwencji – czy jest możliwość wypłaty świadczenia emerytalno-rentowego w pełnej wysokości bądź uzyskania prawa do emerytury rolniczej w wieku obniżonym), KRUS stosuje przepis artykułu 28 ust. 4 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników.

W związku z tym chcąc spełnić warunek zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej, emeryt (rencista) powinien przenieść własność i posiadanie gospodarstwa rolnego na inną osobę.

Wypłata pełnego świadczenia emerytalno-rentowego nastąpi również w przypadku wydzierżawienia gospodarstwa rolnego na podstawie pisemnej umowy zawartej co najmniej na 10 lat i zgłoszonej do ewidencji gruntów i budynków, osobie nie będącej:

     a) małżonkiem emeryta lub rencisty,
     b) jego zstępnym lub pasierbem
   c) osobą pozostającą z emerytem lub rencistą we wspólnym gospodarstwie domowym,
    d) małżonkiem osoby, o której mowa w lit. b lub c.

Od wydanych przez KRUS decyzji w sprawach dotyczących zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej przysługuje prawo wniesienia odwołań do sądów powszechnych.

Zdarza się, że sądy powszechne w swoich uzasadnieniach powołują się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2004 r., w świetle której wypłata części uzupełniającej świadczenia emerytalno-rentowego nie ulega zawieszeniu na podstawie art. 28 ust. 1 i 3 w związku z ust. 4 tej ustawy, jeżeli rolnik, będąc właścicielem lub posiadaczem gospodarstwa rolnego faktycznie nie prowadzi w nim działalności rolniczej w rozumieniu art. 6 pkt 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. i wydają wyroki niekorzystne dla KRUS. Niemniej wyroki te zapadają w indywidualnych sprawach o różnych stanach faktycznych.

Ponadto uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2004 r. została podjęta w składzie trzech sędziów, a tym samym nie ma ona mocy zasady prawnej obligującej KRUS do jej stosowania.

Oprac. Alicja Lejk-Kępka, wicedyrektor Biura Świadczeń Centrali KRUS

Świadczenia z ubezpieczenia chorobowego, wypadkowego, macierzyńskiego

Rodzaje świadczeń:

Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego są w pełni samofinansujące się, tzn. są opłacane wyłącznie ze składek osób objętych w KRUS tym ubezpieczeniem społecznym (opłacanych bądź w trybie ustawy - obowiązkowo - bądź dobrowolnie, tj. na wniosek zainteresowanych rolników). Składki te gromadzone są w Funduszu Składkowym Ubezpieczenia Społecznego Rolników (FS) (art. 76 i nast. u.s.r.). Fundusz jest osobą prawną; ma status instytucji opartej na koncepcji solidarności grupowej ubezpieczonych. Zasada ta - zgodnie z ustawowym rozwiązaniem - pozostawiła Radzie Ubezpieczenia Społecznego Rolników swobodę w ustalaniu wysokości składki. Składka na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie kalkulowana jest raz na kwartał (uchwałę w tej sprawie podejmuje Rada Rolników). Z uwagi na to, że pobór składki następuje również w cyklu kwartalnym, a gromadzone w ten sposób środki do Funduszu Składkowego służą zapewnieniu płynnego finansowania bieżących zobowiązań z tego ubezpieczenia, ważne jest, by istniała stała nadwyżka zapewniająca sfinansowanie całości wydatków do następnego terminu płatności kwartalnej składki. Lokowanie nadwyżek FS m.in. na wkłady terminowe i zakup bonów skarbowych, umożliwia gromadzenie dodatkowych dochodów. W rezultacie, mimo podnoszenia rokrocznie wysokości świadczeń, skutkującego wzrostem wydatków, tempo wzrostu składki jest umiarkowane.

Zobacz także:

Świadczenia z ubezpieczenia emerytalno-rentowego

ŚWIADCZENIAMI PIENIĘŻNYMI Z UBEZPIECZENIA EMERYTALNO-RENTOWEGO SĄ:

- emerytura i renta z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin,

Ponadto do przyznanych emerytur i rent Kasa wypłaca dodatki wymienione w menu:

KRUS wypłaca również renty strukturalne, przyznane na podstawie ustawy z dnia 26 kwietnia 2001 r. o rentach strukturalnych w rolnictwie (Dz. U. z 2001 r. Nr 52 poz. 539 ze zm.). Termin składania wniosków o przyznanie renty strukturalnej na tej podstawie upłynął z dniem 31 grudnia 2003 r., na mocy ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (Dz. U. Nr 229, poz. 2273 ze zm.). Wobec powyższego, począwszy od stycznia 2004 roku, Kasa nie przyjmuje wniosków od rolników zainteresowanych uzyskaniem tego świadczenia przedemerytalnego.

Zestawienie podstawowych wysokości świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników

Z ubezpieczenia emerytalno-rentowego

na dzień
01.09.2009

emerytura i renta podstawowa

675 zł 10 gr

renta strukturalna

1012 zł 65 gr

dodatek pielęgnacyjny

... [ Pobierz całość w formacie PDF ]

KRUS

Podobne

KRUS, TESTY BHP i POŻARNICTWO