[ Pobierz całość w formacie PDF ]
nr 226
(2348) ŚRODA, 19 listopada 2008
Tygodnik Prawa
partner cyklu Metody Wspierania Samorządów
Administracyjnego
SAMORZĄD URZĄD PAŃSTWO
D
SPIS TREŚCI
Przewodnik
WAŻNE ZMIANY, WAŻNE TERMINY
Większe wsparcie dla niepełnosprawnych
Kontrola w jednostkach
samorządu terytorialnego
Decyzje potwierdzające prawo
KOMENTARZ
Nowe wymogi mogą być trudne do spełnienia
GENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH
OSOBOWYCH WYJAŚNIA
Udostępnienie danych osobowych z protokołu
strona D2
Działalność jednostek samorządu terytorialnego poddawana jest różnorodnym
kontrolom. Przeprowadzać mogą je nie tylko wewnętrzne komisje, radni
czy też sami mieszkańcy oceniający lokalne władze w wyborach i referendach.
Uprawnienia kontrolne w stosunku do gmin, powiatów i samorządów województw
posiadają również wojewodowie, regionalne izby obrachunkowe oraz Najwyższa
Izba Kontroli. Rada gminy kontroluje działalność wójta, gminnych jednostek
organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy. W tym celu powołuje komisję
rewizyjną. W skład komisji rewizyjnej wchodzą radni, w tym przedstawiciele
wszystkich klubów, z wyjątkiem radnych pełniących funkcje przewodniczącego bądź
wiceprzewodniczących rady. Z kolei wewnętrzne procedury kontrolne oznaczają
takie zaprogramowanie przez kierownictwo pracy urzędu, aby postępowanie
urzędników samorządowych było zgodne przede wszystkim z obowiązującymi
przepisami prawa.
BEZPIECZEŃSTWO
Ochrona przeciwpożarowa w gminie i powiecie
Finansowanie straży
Jakie są kompetencje straży gminnych w przypadku
zakłócenia spokoju
strona D3
FINANSE PUBLICZNE
Trzeba właściwe oszacować ryzyko w planach audytu
strony D5–D8
Jak zmienią się międzynarodowe standardy audytu
wewnętrznego
strona D4
INWESTYCJE
Kredyt z Europejskiego Banku Inwestycyjnego
dla samorządów
strona D9
Nowe prawo
SAMORZĄD TERYTORIALNY
Zasady reprezentacji gmin w spółkach kapitałowych
Jak reprezentowana jest gmina w sprawach
Gmina zdecyduje, czy przejąć budynki
publicznoprawnych i cywilnoprawnych
strona D10
ZAMÓWIENIA PUBLICZNE
Zamiany ilościowe i jakościowe w umowie
strona D11
samorządowym bez ich zgody budynków
w złym stanie technicznym i z zadłużonymi lo-
kalami. Na takie przekazanie musi wyrazić zgodę za-
równo gmina, jak i podmiot, który chce się pozbyć
określonych budynków.
Od 12 listopada 2008 r. obowiązuje ustawa z 5 wrze-
śnia 2008 r. o zmianie ustawy o zasadach przekazywa-
nia zakładowych budynków mieszkalnych przez przed-
siębiorstwa państwowe (Dz.U. nr 192, poz. 1182). No-
welizacja ta uchyla niekorzystny dla gmin art. 5. Prze-
pis ten wprowadzał przymus nabycia przez gminy
własności nieruchomości, często wbrew ich woli. Zmia-
ny w ustawie mają bardzo duże znaczenie dla wszyst-
kich gmin, na terenie których znajdują się grunty za-
budowane, np. zakładowymi budynkami mieszkalny-
mi, których stan techniczny jest zły. Konieczność prze-
jęcia ich przez gminy wiązała się z poniesieniem
znacznych wydatków obciążających budżety samorzą-
dowe. Często w budynkach, o których mowa, było wie-
le lokali obciążonych niezapłaconymi czynszami czy
opłatami za media. Uchylenie art. 5 ustawy o zasadach
przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych
przez przedsiębiorstwa państwowe powoduje, że prze-
kazywanie nieruchomości gminom będzie odbywało
się na zasadach ogólnych, czyli wymagać będzie zawar-
cia umowy w formie aktu notarialnego. Gmina będzie
miała swobodę decyzji, czy przejąć określone budynki.
Opisywana nowelizacja jest konsekwencją wyroku Try-
bunału Konstytucyjnego jeszcze z 28 listopada 2006 r.
(sygn. akt P 31/05), w którym uznano, że nie można
narzucać gminom nabycia mienia, które inny podmiot
uznał za zbędny. W swoim wyroku Trybunał orzekł, że
art. 5 ust. 1 ustawy z 12 października 1994 r. o zasa-
dach przekazywania zakładowych budynków mieszkal-
nych przez przedsiębiorstwa państwowe w zakresie,
w jakim na podstawie art. 40a ust. 10 ustawy z 28 wrze-
śnia 1991 r. o lasach stosuje się do roszczenia o zawar-
cie umowy przekazania nieodpłatnie gminie lokalu
łącznie z gruntami i przynależnościami niezbędnymi
do korzystania z lokalu, jest niezgodny z konstytucją.
Zdaniem Trybunału kwestionowana regulacja stawiała
gminę w trudnej sytuacji. Musiała ona bowiem przejąć
nieruchomość wbrew własnym interesom, nawet gdy-
by wiązało się to ze stratami. Ustawa o zasadach prze-
kazywania budynków nie zawiera żadnych standar-
dów, którym miałaby odpowiadać umowa przekazania
nieruchomości. W ten sposób dochodziło do narusze-
nia podmiotowości gmin w sferze prywatnoprawnej,
ich swobody w dziedzinie dokonywania czynności
prawnych i dysponowania mieniem. Narzucanie gmi-
nom nabycia mienia, które inny podmiot uznał za zbęd-
ne, wiązało się z koniecznością poniesienia dużych na-
kładów przez samorządy.
ORZECZNICTWO
Rada gminy nie może wskazać konkretnego wysypiska
Nie wolno zatwierdzać opłat dla innych gmin
Dodatek przysługuje za sprawowanie każdej z funkcji
strona D12
Za tydzień
Certyfikaty
energetyczne
w budynkach należących
do samorządu terytorialnego
■
KW
N
ie będzie już możliwe przekazanie jednostkom
D
2
komentarze – opinie
nr 226
komentarze – opinie
WAŻNE ZMIANY, WAŻNE TERMINY
KOMENTARZ DO USTAWY
Większe wsparcie
dla niepełnosprawnych
Nowe wymogi mogą być trudne do spełnienia
Finansowanie zadań obligatoryjnych samorządu
terytorialnego, których odzwierciedleniem są wydatki
bieżące, powinno następować ze stabilnych źródeł,
stale zasilających budżet. Zasadą przyjętą w nowej
ustawie o finansach publicznych ma być występowanie
nadwyżki operacyjnej.
nia cięć budżetowych bez ich oceny
i stopniowo dochodzić do równowagi
w budżecie bieżącym.
Druga istotna zmiana, której sprostać
będzie musiało jeszcze więcej samorzą-
dów, to odmienne określenie limitów za-
dłużenia. Dotąd obowiązywały dwa limi-
ty: zadłużenie nie wyższe niż 60 proc. do-
chodów ogółem oraz spłata zadłużenia
i jego obsługa (koszty odsetek) nie wyż-
sze niż 15 proc. dochodów ogółem.
Wskaźniki te były powszechnie krytyko-
wane – między innymi przez samorządy,
o konieczności zmiany mówiła także
agencja ratingowa Fitch, gdyż wartość in-
formacyjna tych wskaźników była nie-
wielka, a charakter normy prawnej spra-
wiał, że samorządy o dobrej kondycji nie
mogły zaciągać długu, który byłyby w sta-
nie spłacić, i odwrotnie. Kierunek zmian
jest zatem odpowiedni. Projekt zakłada
indywidualny wskaźnik zadłużenia opar-
ty na nadwyżce operacyjnej (uproszcze-
niu: planowana spłata zadłużenia i odsetek nie może być wyż-
sza niż wykonana nadwyżka powiększona o dochody ze sprze-
daży majątku). Taka konstrukcja powinna spełnić swoje zada-
nie, czyli dostosowanie poziomu i obsługi zadłużenia do
możliwości samorządów, ale wymagać będzie aktywnego za-
rządzania finansami i planowania długoterminowego. Jedno-
cześnie jednak poziom spłaty i obsługi zadłużenia planowany
na podstawie dotychczasowych uregulowań może być zbyt
wysoki, biorąc pod uwagę indywidualny wskaźnik. Liczba jed-
nostek samorządowych, które teoretycznie nie będą mogły
uchwalić budżetu, będzie większa niż liczba samorządów
z deficytem operacyjnym, np. o jednostki, które obecnie mają
nadwyżkę operacyjną, a jeszcze niedawno miały deficyt lub
niewielką nadwyżkę. W efekcie zatem gminy, które będą
chciały zaciągać dług w celu finansowania inwestycji, mogą
zmniejszyć zakres stosowania nadanego im władztwa podat-
kowego (obniżania obciążeń podatkowych z tytułu podatków
i opłat lokalnych) lub będą musiały przeprowadzić racjonali-
zację wydatków bieżących.
Możliwe będzie przekazywanie przez PFRON
większych środków finansowych samorządom
wojewódzkim i powiatowym z przeznaczeniem
na aktywność zawodową osób
niepełnosprawnych.
Dzięki rozporządzeniu zmieniającemu rozporzą-
dzenie w sprawie algorytmu środków Państwowego
Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych sa-
morządom wojewódzkim i powiatowym, które zostało
przyjęte przez rząd 12 listopada tego roku, zwiększą
się kwoty przeznaczone na osobę niepełnosprawną za-
trudnioną w zakładzie aktywności zawodowej. Na do-
finansowanie rocznego pobytu niepełnosprawnego
więcej pieniędzy otrzymają również warsztaty terapii
zajęciowej.
Dotychczasowy poziom dofinansowywania oblicza-
ny był na podstawie wskaźników z roku 2002. Odnoto-
wany w 2007 roku wzrost cen towarów i usług o 10,3
proc. pogorszył znacznie sytuację warsztatów terapii
zajęciowej i zakładów aktywności zawodowej.
W znowelizowanym rozporządzeniu przyjęto, że
od 2009 roku PFRON będzie przekazywał kwotę
14 796 zł z przeznaczeniem na dofinansowanie
kosztów pobytu uczestnika warsztatu terapii zaję-
ciowej. Natomiast na dofinansowanie rocznych
kosztów zatrudnienia pracownika niepełnospraw-
nego w zakładzie aktywności zawodowej będzie
przeznaczone 18,5 tys. zł.
Wynikiem dostosowania przepisów znowelizowane-
go rozporządzenia do zmian w ustawie o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepeł-
nosprawnych jest zmiana dotycząca możliwości zali-
czenia do osób tam zatrudnionych również niepełno-
sprawnych z umiarkowanym stopniem niepełnospraw-
ności.
Projekt ustawy o finansach publicznych wprowadza istot-
ne zmiany w zakresie zarządzania finansami jednostek sa-
morządu terytorialnego. Wprowadzono w nim faktyczny
rozdział budżetu samorządowego na część bieżącą i mająt-
kową, gdyż sam podział istnieje w obecnie obowiązujących
przepisach (art. 165a). Różnica polega na tym, że zapropo-
nowano rozwiązanie, zgodnie z którym organ stanowiący
nie może uchwalić budżetu, w którym planowane wydatki
bieżące są wyższe niż planowane dochody bieżące powięk-
szone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki.
Także wykonanie budżetu nie może doprowadzić do tego,
że wspomniana różnica będzie ujemna. Zakłada się zatem –
co jest całkowicie uzasadnione – że finansowanie zadań ob-
ligatoryjnych, których odzwierciedleniem są wydatki bieżą-
ce (konsumpcyjne, a nie inwestycyjne), powinno następo-
wać ze stabilnych źródeł, stale zasilających budżet. Zasadą
ma być zatem występowanie nadwyżki operacyjnej. Może
się jednak okazać, że część jednostek samorządowych nie
jest na takie rozwiązanie przygotowana. Dane Ministerstwa
Finansów wskazują, że niespełna 100 samorządów nie mo-
głoby uchwalić i wykonać swoich budżetów, gdyby zapis ten
funkcjonował już w roku 2007, ale jeszcze w roku 2006 było
ich ponad dwa razy więcej. Należałoby się zatem zastano-
wić, jakie działania podjąć w stosunku do tych samorządów.
Są bowiem takie jednostki, w których deficyt operacyjny to
kwota kilkudziesięciu tysięcy złotych, ale są także takie,
w których deficyt operacyjny to kwota kilku milionów zło-
tych (w kilku gminach i powiatach do 10 proc. dochodów
ogółem). W drugim przypadku rezygnacja z określonych wy-
datków będzie trudna, szczególnie, że mają one charakter
bieżący. Dobrym rozwiązaniem byłoby wprowadzenie okre-
su przejściowego, w którym samorządy ze znacznym deficy-
tem operacyjnym mogłyby finansować wydatki bieżące do-
chodami majątkowymi. Pozwoliłoby to uniknąć dokonywa-
MARCIN BĘDZIESZAK
Katedra Finansów
Uniwersytetu
Szczecińskiego
■
Decyzje potwierdzające
prawo
■
(ŁZ)
Prawo do rekompensaty za mienie
pozostawione m.in. na przedwojennych Kresach
Wschodnich, obecnie poza granicami Polski,
potwierdzają w decyzji administracyjnej
właściwi wojewodowie.
GENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH WYJAŚNIA
Udostępnienie danych osobowych z protokołu
Od 20 listopada tego roku obowiązuje ustawa
z 3 października 2008 r. o zmianie ustawy o realizacji
prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieru-
chomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej
Polskiej (Dz.U. nr 197, poz. 1223).
Prawo do rekompensaty za mienie pozostawione
m.in. na przedwojennych Kresach Wschodnich, obec-
nie poza granicami Polski, potwierdza – w decyzji ad-
ministracyjnej – wojewoda. Jest to albo wojewoda wła-
ściwy ze względu na miejsce zamieszkania wniosko-
dawcy będącego właścicielem takich nieruchomości,
albo wojewoda właściwy ze względu na ostatnie miej-
sce zamieszkania właściciela, jeśli wniosek składali
spadkobiercy. W jeszcze innym przypadku do wydania
przedmiotowej decyzji może być wojewoda właściwy
ze względu na miejsce zamieszkania jednego z wnio-
skodawców wskazanego przez pozostałych (o ile
współwłaściciele nieruchomości mieszkają lub miesz-
kali w różnych województwach). Kiedy natomiast nie
można określić właściwości zgodnie z tymi kryteriami,
właściwy jest wojewoda ze względu na miejsce złoże-
nia wniosku.
■
Urzędy będące w posiadaniu
informacji są zobowiązane do oceny,
czy informacja taka stanowi
informację publiczną i w związku
z tym podlega udostępnieniu,
czy też informacja nie jest informacją
publiczną, bo podlega ograniczeniu
np. ze względu na prywatność osoby
fizycznej.
należy szukać w przepisach ustawy
z 6 września 2001 r. o dostępie do infor-
macji publicznej (Dz.U. z 2001 r. nr 112,
poz. 1198 ze zm.).
Zgodnie z ustawą o dostępie do in-
formacji publicznej każda informacja
o sprawach publicznych stanowi infor-
mację publiczną w rozumieniu tej
ustawy i podlega udostępnieniu na za-
sadach i w trybie w niej określonych.
Jej przepisy stanowią, że podmioty bę-
dące w posiadaniu informacji są zobo-
wiązane do oceny, czy żądana infor-
macja stanowi informację publiczną
i w związku z tym podlega udostęp-
nieniu, czy też informacja nie jest in-
formacją publiczną, bo podlega ogra-
niczeniu ze względu na prywatność
osoby fizycznej lub tajemnice przed-
siębiorcy. Ograniczenie to nie dotyczy
informacji o osobach pełniących funk-
cje publiczne, mających związek z peł-
nieniem tych funkcji (art. 5 ust. 2
ustawy).
W związku z powyższym urząd, któ-
ry jest w posiadaniu tych informacji,
powinien ocenić, czy może żądane in-
formacje udostępnić. Odmowa udo-
stępnienia następuje w drodze decyzji,
wydawanej na podstawie kodeksu po-
stępowania administracyjnego.
Wnioskodawca może wystąpić do
podmiotu o ponowne rozpatrzenie
sprawy. Podmiotowi, któremu odmó-
wiono prawa dostępu do informacji
publicznej ze względu na wyłączenie
jej jawności z powołaniem się na
ochronę danych osobowych, prawo
do prywatności oraz tajemnicę inną
niż państwowa, służbowa, skarbowa
lub statystyczna, przysługuje prawo
wniesienia powództwa do sądu po-
wszechnego o udostępnienie takiej
informacji.
■
PROBLEM:
Czy przepisy ustawy
o ochronie danych osobowych regulują
kwestie związane z utajnieniem proto-
kołów pokontrolnych zawierających
nazwiska osób lub nazwy firm, które
wykonują prace zlecone na rzecz np.
urzędu?
M.K.
GIODO INFORMUJE:
Ustawa o ochronie
danych osobowych nie reguluje przed-
stawionego zagadnienia, a odpowiedzi
RL
Tygodnik Prawa
Administracyjnego
Masz ciekawy temat? Coś cię nurtuje?
Podyskutuj na forum dla urzędników
Redaktor prowadzący: Marek Kobylański, tel. (022) 530 40 62,
marek.kobylanski@infor.pl
Sekretarz redakcji: Jerzy Majkut, tel. (022) 530 40 20,
jerzy.majkut@infor.pl
www.gazetaprawna.pl, gp@inforbiznes.pl
INFOR Biznes SPÓŁKA Z O.O. 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72,
tel. (022) 530 40 35, (022) 530 40 40, fax (022) 530 40 39
Biuro Reklamy: tel. (022) 530 44 61, (022) 530 40 26 29, fax (022) 530 40 25
Druk: AGORA SA Drukarnia, ul. Daniszewska 27, 03-230 Warszawa
www.administracja.infor.pl/forum
TYGODNIK PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
TYGODNIK PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
nr 163
nr 226
TYGODNIK PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
D
3
bezpieczeństwo
KOMPETENCJE JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
DOTACJE I EKWIWALENTY
Ochrona przeciwpożarowa
w gminie i powiecie
Finansowanie straży
Członek ochotniczej straży pożarnej, który uczestniczył
w działaniu ratowniczym lub szkoleniu pożarniczym
organizowanym przez Państwową Straż Pożarną lub
gminę, otrzymuje ekwiwalent pieniężny. Wysokość
ekwiwalentu ustala rada gminy w drodze uchwały.
lentu ustala rada gminy
w drodze uchwały. Wyso-
kość ekwiwalentu, o któ-
rym mowa, nie może prze-
kraczać 1/175 przeciętne-
go wynagrodzenia, ogło-
szonego przez prezesa
Głównego Urzędu Staty-
stycznego w Monitorze Pol-
skim na podstawie art. 20
pkt 2 ustawy z 17 grudnia
1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubez-
pieczeń Społecznych (Dz.U.
z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze
zm.) przed dniem ustalenia
ekwiwalentu, za każdą go-
dzinę udziału w działaniu
ratowniczym lub szkoleniu
pożarniczym. Ekwiwalent
jest wypłacany z budżetu
gminy. Przeciętne wyna-
grodzenie w III kwartale
2008 r., od którego zależy
wysokość ekwiwalentu,
wyniosło 2968,55 zł (ko-
munikat prezesa GUS z 12
listopada 2008 r.). Koszty
wyposażenia, utrzymania,
wyszkolenia i zapewnienia
gotowości bojowej jednostek
ochrony przeciwpożarowej
ponoszą podmioty tworzące
te jednostki. Koszty, o któ-
rych mowa, w przypadku
ochotniczej straży pożarnej
ponosi gmina. Gmina ma
również obowiązek m.in.
bezpłatnego umundurowa-
nia członków ochotniczej
straży pożarnej oraz ubez-
pieczenia w instytucji u-
bezpieczeniowej członków
ochotniczej straży pożarnej
i młodzieżowej drużyny po-
żarniczej; ubezpieczenie mo-
że być imienne lub zbiorowe
niezmienne.
Organizację i szczegółowe zasady funkcjonowania
gminnej zawodowej straży pożarnej określą organy
gminy, w porozumieniu i pod nadzorem komendanta
wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej
właściwego ze względu na teren działania straży
gminnej.
ochotniczej straży pożarnej
pozostającej poza struktu-
rami związku ochotniczych
straży pożarnych,
■
organów wykonawczych
gmin i powiatów, instytu-
cji, organizacji, osób praw-
nych i fizycznych, które
utworzyły jednostki ochro-
ny przeciwpożarowej.
Informacji, o których mo-
wa, wojewoda może doma-
gać się również od starosty.
ZBIGNIEW KORNAT
gp@infor.pl
tową zawodową straż pożar-
ną, koszty ich wyposażenia
pokrywają odpowiednio-
gmina i powiat.
Gmina ponosi koszty wy-
posażenia, utrzymania, wy-
szkolenia i zapewnienia go-
towości bojowej ochotniczej
straży pożarnej.
Jednostki samorządu te-
rytorialnego mogą przeka-
zywać ochotniczym strażom
pożarnym środki pieniężne
w formie dotacji.
Inne koszty funkcjonowa-
nia ochotniczych straży po-
żarnych i ich związków,
związane z ochroną przeciw-
pożarową, pokrywane są
z budżetu państwa, o ile na
podstawie odrębnych prze-
pisów zostaną przekazane
gminom jako zadania zleco-
ne. Wysokość tych kosztów
określana jest corocznie
przez ministra spraw we-
wnętrznych i administracji
i przekazywana ochotni-
czym strażom pożarnym lub
ich związkom.
ZBIGNIEW KORNAT
gp@infor.pl
Wójt (burmistrz, prezydent
miasta) koordynuje funkcjo-
nowanie krajowego systemu
ratowniczo-gaśniczego na ob-
szarze gminy w zakresie usta-
lonym przez wojewodę. Zada-
nie to może być wykonywane
przy pomocy komendanta
gminnego ochrony przeciw-
pożarowej, jeżeli komendant
taki został zatrudniony przez
wójta (burmistrza, prezyden-
ta miasta) albo przy pomocy
komendanta gminnego związ-
ku ochotniczych straży pożar-
nych.
Gminne zawodowe straże
pożarne oraz powiatowe
(miejskie) zawodowe straże
pożarne tworzy się jako jed-
nostki umundurowane i wy-
posażone w specjalistyczny
sprzęt, przeznaczone do
walki z pożarami, klęskami
żywiołowymi lub innymi
miejscowymi zagrożeniami.
W takich jednostkach
ochrony przeciwpożarowej
zatrudnieni są pracownicy
(strażacy) podlegający szcze-
gólnym obowiązkom wyni-
kającym z charakteru pracy
oraz posiadający odpowied-
nie kwalifikacje i warunki
psychofizyczne.
w tym również gminnej i po-
wiatowej zawodowej straży
pożarnej, może być pracow-
nik, który ma kwalifikacje
wymagane do wykonywania
zawodu strażaka, technika
pożarnictwa, inżyniera po-
żarnictwa albo uzyskał uzna-
nie kwalifikacji do wykony-
wania tych zawodów. Kwali-
fikacje wymagane do wyko-
nywania zawodu strażaka
obejmują posiadanie wy-
kształcenia ogólnego, co naj-
mniej średniego, oraz odby-
cie szkolenia podstawowego
albo szkolenia podstawowe-
go i uzupełniającego.
Strażacy jednostek ochro-
ny przeciwpożarowej powin-
ni posiadać zdolność fizycz-
ną i psychiczną do pracy
w tych jednostkach. Oceny
zdolności fizycznej i psy-
chicznej strażaka do pracy
dokonuje lekarz służby me-
dycyny pracy.
Koszty funkcjonowania
jednostek ochrony przeciw-
pożarowej pokrywane są z:
budżetu państwa, budżetów
jednostek samorządu tery-
torialnego, dochodów insty-
tucji ubezpieczeniowych
(10 proc. sumy wpływów
uzyskanych z tytułu obo-
wiązkowego ubezpieczenia
od ognia) oraz środków
własnych podmiotów, które
uzyskały zgodę ministra
spraw wewnętrznych i ad-
ministracji na utworzenie
jednostki ochrony przeciw-
pożarowej. Budżet państwa
uczestniczy w kosztach
funkcjonowania m.in. gmin-
nych i powiatowych jedno-
stek ochrony przeciwpoża-
rowej, działających w ra-
mach krajowego systemu
ratowniczo-gaśniczego.
Zadania powiatu
Do zadań własnych powia-
tu w zakresie ochrony prze-
ciwpożarowej należy:
■
prowadzenie analiz i opra-
cowywanie prognoz doty-
czących pożarów, klęsk ży-
wiołowych oraz innych
miejscowych zagrożeń,
■
prowadzenie analizy sił
i środków krajowego syste-
mu ratowniczo-gaśniczego
na obszarze powiatu,
budowanie systemu koor-
dynacji działań jednostek
ochrony przeciwpożarowej
wchodzących w skład kra-
jowego systemu ratowni-
czo-gaśniczego oraz służb,
inspekcji, straży oraz in-
nych podmiotów biorących
udział w działaniach ra-
towniczych na obszarze
powiatu,
■
organizowanie systemu
łączności, alarmowania
i współdziałania między
podmiotami uczestniczą-
cymi w działaniach ratow-
niczych na obszarze po-
wiatu.
■
Obowiązki gmin
Wójt (burmistrz, prezy-
dent miasta) może zatrud-
nić komendanta gminnego
ochrony przeciwpożarowej.
Na stanowisku komendanta
gminnego ochrony przeciw-
pożarowej może być także za-
trudniony komendant gmin-
ny związku ochotniczych
straży pożarnych.
Koszty wyposażenia, u-
trzymania, wyszkolenia i za-
pewnienia gotowości bojowej
jednostek ochrony przeciwpo-
żarowej ponoszą podmioty
tworzące te jednostki. Jeśli
chodzi np. o gminną i powia-
Ekwiwalent dla strażaków
Członek ochotniczej
straży pożarnej, który
uczestniczył w działaniu
ratowniczym lub szkoleniu
pożarniczym organizowa-
nym przez Państwową
Straż Pożarną lub gminę,
otrzymuje ekwiwalent pie-
niężny. Wysokość ekwiwa-
Uprawnienia wojewodów
Wojewoda może żądać in-
formacji związanych z wyko-
nywaniem zadań w zakresie
ochrony przeciwpożarowej
na terenie danego wojewódz-
twa od:
■
związku ochotniczych
straży pożarnych,
■
Kwalifikacje strażaków
Strażakiem jednostki o-
chrony przeciwpożarowej,
PODSTAWA PRAWNA
■
Art. 15, 16a, 18, 21 i 21b ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochro-
nie przeciwpożarowej (Dz.U. z 2002 r. nr 147, poz. 1229 ze zm.).
PODSTAWA PRAWNA
■
Art. 28, 29,30, 32, 33 ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie
przeciwpożarowej (Dz.U. z 2002 r. nr 147, poz. 1229 ze zm.).
EKSPERT WYJAŚNIA
Jakie są kompetencje straży gminnych w przypadku zakłócania spokoju
Jak obecnie obowiązujące przepisy regu-
lują uprawnienia straży miejskiej w przy-
padku zakłócenia porządku? Na jakiej
podstawie dopuszczalna jest interwencja
strażników gminnych?
deksu karnego (Dz.U. z 1997 r. nr 88,
poz. 553 ze zm.).
Zakłócenie spokoju lub spoczynku
nocnego jest wykroczeniem uregulowa-
nym w art. 51 kodeksu wykroczeń
(Dz.U. z 2007 r. nr 109, poz. 756 ze
zm.). Z kolei zgodnie z art. 17 par. 1 ko-
deksu postępowania w sprawach o wy-
kroczenia (Dz.U. z 2008 r. nr 143, poz.
848), strażom gminnym (miejskim)
uprawnienia oskarżyciela publicznego
przysługują tylko wówczas, gdy w za-
kresie swego działania ujawniły wykro-
czenie i wystąpiły z wnioskiem o ukara-
nie. Tu można by zadać pytanie, czy
straż gminna może, w przypadku wska-
zanego wyżej wykroczenia, skutecznie
wystąpić do sądu z wnioskiem o ukara-
nie sprawcy, czy też leży to tylko w kom-
petencjach policji.
W rozporządzeniu ministra spraw
wewnętrznych i administracji z 17 listo-
pada 2003 r. (Dz.U. nr 208, poz. 2026 ze
zm.) strażnicy straży gminnych otrzy-
mali możliwość nakładania grzywien
w drodze mandatu karnego za wymie-
nione w tym akcie wykroczenia, w tym
z art. 51 kodeksu wykroczeń. Z rozpo-
rządzenia wynika zatem podstawa
prawna do interweniowania przez straż-
ników gminnych w sprawach wykroczeń
polegających na zakłócaniu spokoju lub
spoczynku nocnego, aczkolwiek można
odnieść wrażenie, iż wyposażając ich
w ową kompetencję, nie wzięto w tym
miejscu pod uwagę przepisu art. 11
pkt 1 ustawy o strażach gminnych sta-
nowiącym o ochronie spokoju i porząd-
ku tylko w miejscu publicznym. Wpraw-
dzie wyliczenie zadań straży gminnej
ma w tym przepisie charakter otwarty,
niemniej jednak nie sposób zauważyć,
że w omawianym zakresie zostało ono
sformułowane nieco inaczej niż w usta-
wie z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U.
z 2007 r. nr 43, poz. 277 ze zm.), do któ-
rej podstawowych zadań należy ochro-
na bezpieczeństwa i porządku publicz-
nego, w tym zapewnienie spokoju
w miejscach publicznych. Spokój
w miejscach publicznych został tu zatem
wymieniony tylko jako jedna ze sfer
ochrony, m.in. porządku publicznego.
Odmienność sformułowania użyte-
go w art. 11 pkt 1 ustawy o strażach
gminnych może powodować pojawia-
nie się wspomnianych na wstępie wąt-
pliwości interpretacyjnych co do za-
kresu kompetencji strażników gmin-
nych. Warto, by przy okazji planowa-
nej przez Ministerstwo Spraw We-
wnętrznych i Administracji nowelizacji
ustawy o strażach gminnych wzięto
pod uwagę, że podstawowe kompeten-
cje organów administracji publicznej
winny być formułowane w sposób da-
jący jak najmniej powodów do poda-
wania w wątpliwość istnienia kompe-
tencji do podejmowanych przez nie
działań.
Do zadań straży należy w szczegól-
ności ochrona spokoju i porządku
w miejscach publicznych. W praktyce
spotkać się można z sytuacjami kwe-
stionowania kompetencji strażników
gminnych do zajmowania się sprawami
związanymi z ochroną spokoju i po-
rządku w miejscach niestanowiących
przestrzeni publicznej, czyli na prywat-
nych posesjach. Przykładowo problem
może pojawić się wtedy, gdy dochodzi
do zakłócania spokoju lub spoczynku
nocnego sąsiadom na osiedlu domków
jednorodzinnych. Ewentualna inter-
wencja strażnika gminnego, działają-
cego bez stosownego prawnego umo-
cowania, mogłaby spowodować możli-
wość skutecznego zarzucenia mu prze-
kroczenia swoich uprawnień oraz
działania na szkodę interesu publicz-
nego lub prywatnego, czyli przestęp-
stwa określonego w art. 231 par. 1 ko-
■
MACIEJ NAPIERAŁA
prawnik,
Urząd Miasta
Poznań
PODSTAWA PRAWNA
■
Art. 11 pkt 1 ustawy z 29 sierpnia
1997 r. o strażach gminnych (Dz.U. z 1997 r.
nr 123, poz. 779 ze zm.).
■
Art. 51 kodeksu wykroczeń (Dz.U. z 2007 r.
nr 109, poz. 756 ze zm.).
■
Art. 17 par. 1 kodeksu postępowania
w sprawach o wykroczenia (Dz.U. z 2008 r.
nr 143, poz. 848).
■
Roporządzenie ministra spraw we-
wnętrznych i administracji z 17 listopada
2003 r. (Dz.U. nr 208, poz. 2026 ze zm.).
■
■
D
4
nr 226
finanse publiczne
DZIAŁALNOŚĆ JEDNOSTEK SAMORZĄDOWYCH
Trzeba właściwie oszacować ryzyko w planach audytu
Kwestia identyfikowania ryzyka przez audytorów
wewnętrznych jednostek sektora finansów publicznych
jest szczególnie istotna przy tworzeniu planów audytu
na kolejny rok. Przygotowując ten dokument, audytor
powinien w szczególności wziąć pod uwagę istotne
ryzyka wpływające na realizację celów i zadań
jednostki, w której prowadzony jest audyt wewnętrzny.
– Audytorzy wewnętrzni
zajmują się nie tylko oceną
ryzyka w skali całej organi-
zacji, ale również podczas
planowania konkretnych
zadań audytowych – twier-
dzi nasza rozmówczyni. Do-
daje, że zanim powstanie
program zadania, audyto-
rzy muszą zgromadzić
i przeanalizować podstawo-
we informacje dotyczące ba-
danej działalności. Wstęp-
na ocena ryzyka pozwoli zi-
dentyfikować istotne obsza-
ry, na których powinien
skupić się audyt.
Skąd wziąć informacje po-
trzebne do takiej oceny?
– Przede wszystkim z roz-
mów z osobami zaangażo-
wanymi w badaną działal-
ność, z różnych sprawozdań
i analiz przygotowanych
przez lub dla kierownictwa
oraz z obserwacji na miejscu
– wyjaśnia Katarzyna Wło-
darska. Audytorzy muszą
rozumieć, jak działa ta część
organizacji, którą zamierza-
ją zbadać. Muszą poznać lu-
dzi i procedury, a szczegól-
nie zawarte w nich mechani-
zmy kontrolne. Dzięki temu
możliwe będzie określenie,
jakie błędy, słabości lub nie-
prawidłowości mogą się po-
jawić oraz jakie są istotne.
Ważne, by nie badać ogólnie
całego wyznaczonego ob-
szaru, ale zająć się tymi czę-
ściami, gdzie ryzyko jest naj-
większe.
W tym kontekście warto
przeanalizować proces za-
kupów. Można w nim wyod-
rębnić następujące fazy:
zgłoszenie zapotrzebowa-
nia, zamówienie, dostawa,
ewidencja i płatność. Naj-
większe ryzyko jest najczę-
ściej związane z zamówie-
niem, na tym etapie doko-
nuje się bowiem wyboru
dostawców, np. w trybie za-
mówień publicznych.
– Audytorzy rzadko kiedy
zajmują się ewidencją księ-
gową i płatnościami na
rzecz dostawców, przyjmu-
jąc, że ryzyko nieprawidło-
wości jest tam stosunkowo
niewielkie – przyznaje nasza
rozmówczyni. Wyjaśnia
również, że w szczególnych
przypadkach może się jed-
nak okazać, że właśnie
w tych dwóch fazach znaj-
dziemy przesłanki do
stwierdzenia ryzyka niepra-
widłowości lub nieefektyw-
ności procesu zakupowego.
Na przykład analizując roz-
liczenia z dostawcą możemy
ustalić, że kwoty faktycz-
nych płatności są większe,
niż wynika to z weryfikowa-
nej dokumentacji przetargo-
wej, gdyż zawierane były
aneksy bądź kupowane do-
datkowe usługi, nie zawsze
w sposób zapewniający
zgodność z przepisami pra-
wa zamówień publicznych.
Audyt zarządzania
W ramach audytu systemu zarządzania ryzykiem na poziomie orga-
nizacji audytorzy dokonują analizy przyjętej przez kierownictwo:
■
organizacji systemu zarządzania ryzykiem,
■
metodologii identyfikacji i oceny ryzyk,
■
metodologii oceny skuteczności zarządzania ryzykiem oraz me-
todologii raportowania.
AGNIESZKA POKOJSKA
agnieszka.pokojska@infor.pl
Agnieszka Bryl podkreśla
również, że audytorzy we-
wnętrzni powinni uzyskać
informacje wystarczające do
tego, by zapewnić kierow-
nictwo, że kluczowe cele za-
rządzania ryzykiem są reali-
zowane. Te kluczowe cele to
przede wszystkim znajo-
mość krytycznych ryzyk dla
organizacji oraz zmniejsze-
nie ryzyka do akceptowalne-
go poziomu. W razie wykry-
cia słabości lub braków
w systemie zarządzania ry-
zykiem, audytorzy powinni
zalecić uzupełnienie proce-
dur lub podjęcie innych od-
powiednich działań.
Druga grupa pytań doty-
czy samej koncepcji zarzą-
dzania ryzykiem.
– Jest to, co prawda, do-
mena kierownictwa organi-
zacji, ale audytorzy muszą
takie koncepcje znać i rozu-
mieć, by być w stanie ocenić,
czy rozwiązania stosowane
w ich organizacji są odpo-
wiednie – uważa nasza roz-
mówczyni. Pytania mogą do-
tyczyć na przykład modelu
COSO-ERM, czyli – Zarzą-
dzanie ryzykiem korporacyj-
nym – zintegrowana koncep-
cja ramowa: Jakie są cele
ERM? Co składa się na środo-
wisko kontroli? Jakie są ele-
menty tego modelu? Z czego
wynikają ograniczenia syste-
mu zarządzania ryzykiem?
Trzecia grupa pytań – we-
dług Angeliki Rokickiej-Bu-
czek – dotyczy oszacowania
ryzyka przy planowaniu kon-
kretnych zadań audytowych.
Mogą to być pytania z teorii
ryzyka: jak jest definiowane
i jak się je mierzy? Ale mogą
też pojawić się pytania
z praktyki – np. na podstawie
przedstawionego scenariu-
sza trzeba określić, jakie
czynniki świadczą o podwyż-
szonym ryzyku w badanym
obszarze lub które z wymie-
nionych działań są najbar-
dziej ryzykowne.
Ekspert wyjaśnia, że w tej
trzeciej grupie część pytań
może dotyczyć konkretnych
rodzajów ryzyka. Najczęściej
chodzi o zapewnienie konty-
nuacji działania, ochronę
danych osobowych, bezpie-
czeństwo informacji oraz
oszustwa. Ten ostatni temat
pojawia się na dwóch pierw-
szych częściach egzaminu
CIA: Na części pierwszej py-
tania dotyczą rozpoznawa-
nia symptomów oszustwa,
czyli właśnie umiejętności
oszacowania ryzyka niepra-
widłowości. Na części drugiej
sprawdzana jest znajomość
zasad badania oszustw
i związanej z tym sprawoz-
dawczości.
System zarządzania ryzy-
kiem powinien umożliwiać
identyfikację, ocenę i kon-
trolę potencjalnych zda-
rzeń, które mogą stanowić
zagrożenie dla realizacji ce-
lów organizacji. Doktor
Agnieszka Bryl, menedżer
w dziale doradztwa bizne-
sowego Ernst & Young, wy-
jaśnia, że pojęcie ryzyka po-
tocznie kojarzy się z wystę-
powaniem negatywnych
konsekwencji działań lub
zaniechań. Należy mieć jed-
nak świadomość, że ryzyko
to także potencjalne utraty
korzyści i niewykorzystanie
szans. Jest mierzone za po-
mocą dwóch parametrów:
następstw (wpływu) i praw-
dopodobieństwa. Zarządza-
nie ryzykiem jest jednym
z kluczowych obowiązków
kierownictwa.
Ekspert wyjaśnia również,
że podstawowym zadaniem
audytorów wewnętrznych
jest monitorowanie skutecz-
ności systemu zarządzania
ryzykiem. W praktyce obej-
muje to dwa rodzaje działań:
■
Ryzyko na egzaminie
Angelika Rokicka-Bu-
czek, wykładowca w Ernst
& Young Academy of Busi-
ness, twierdzi, że zagadnie-
nia związane z ryzykiem są
bardzo popularne na pierw-
szej części egzaminu CIA.
Moglibyśmy wyodrębnić
trzy grupy pytań. Pierwsza
to pytania o rolę i obowiązki
audytu w procesie zarzą-
dzania ryzykiem. Na przy-
kład: Jakie czynności ogra-
niczałyby niezależność au-
dytora wewnętrznego, któ-
ry uczestniczył we wpro-
wadzaniu procesu zarzą-
dzania ryzykiem? Gdzie na-
leży udokumentować ocze-
kiwania komitetu audytu
odnośnie do roli audytu w
procesie zarządzania ryzy-
kiem? Jakie procedury mo-
że stosować audytor, jeśli je-
go zadaniem jest ocena ade-
kwatności tego procesu?
Etapy analizy
Z kolei Katarzyna Włodar-
ska, menedżer i wykładowca
w Ernst & Young Academy of
Business, zwraca uwagę, że
jeśli audytorzy angażują się
bezpośrednio w proces za-
rządzania ryzykiem, istnieje
niebezpieczeństwo utraty
przez nich niezależności. Nie
będą wówczas mogli oceniać
skuteczności takiego proce-
su. Działania, których audy-
torzy nie powinni podejmo-
wać, to ustalanie tzw. apety-
tu na ryzyko, podejmowanie
decyzji, reakcji oraz wdraża-
nie odpowiednich procedur
w odpowiedzi na ryzyko.
Wszystkie wymienione dzia-
łania należą do obowiązków
kierownictwa organizacji.
Audytorzy powinni jedynie
oceniać system zarządzania
ryzykiem i zalecać ewentual-
ne usprawnienia.
■
analizę sposobu zaprojek-
towania oraz skuteczności
systemu zarządzania ryzy-
kiem na poziomie organi-
zacji (audyt procesu zarzą-
dzania),
PODSTAWA PRAWNA
■
Art. 48–63 ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych
(Dz.U. nr 249, poz. 2104 ze zm.).
WIĘCEJ NA TEN TEMAT
Tygodnik Prawa Administracyjnego
Planowanie zakresu zadań audytowych w jednostkach samorządowych
GP nr 207/2008
■
analizę sposobu zaprojek-
towania oraz skuteczności
zarządzania specyficzny-
mi ryzykami (audyt proce-
sów organizacji).
Jak sporządzić plan audytu na 2009 r.
GP nr 202/2008
EKSPERT WYJAŚNIA
Jak zmienią się międzynarodowe standardy audytu wewnętrznego
Jaki wpływ na działalność audytu
wewnętrznego m.in. w jednostkach
sektora finansów publicznych będą miały
zmiany w Międzynarodowych
Standardach Profesjonalnej Praktyki
Audytu Wewnętrznego wydane przez
Instytut Audytorów Wewnętrznych?
dzono nowy standard działania, który
nakłada obowiązek oceny zagrożeń
wystąpienia oszustwa i sposobu zarzą-
dzania ryzykiem oszustwa. W nowej
wersji standardów określono również,
że należyta staranność wymaga od au-
dytora wewnętrznego, aby w planach
strategicznych czy podczas planowania
poszczególnych zadań audytowych
uwzględniał prawdopodobieństwo wy-
stąpienia oszustw w organizacji (obok
prawdopodobieństwa wystąpienia
istotnych błędów czy niezgodności
z przepisami).
Aby jednak spełnić ten wymóg, au-
dytorzy wewnętrzni muszą (a nie tak
jak dotychczas powinni) mieć odpo-
wiednią wiedzę pozwalającą oszaco-
wać ryzyko oszustwa oraz sposób za-
rządzania tym ryzykiem w organizacji.
Nadal jednak nie oczekuje się od audy-
torów wewnętrznych posiadania wie-
dzy specjalistycznej dotyczącej wykry-
wania i prowadzenia dochodzeń
w sprawie oszustw.
Podkreślono również znaczenie od-
powiedniego programu zapewnienia
jakości audytu wewnętrznego, który
powinien umożliwić ocenę zgodności
z Międzynarodowymi Ramowymi Za-
sadami Praktyki Zawodowej oraz oce-
nić również skuteczność i efektywność
działalności audytu wewnętrznego,
a także zidentyfikować możliwości po-
prawy.
W odniesieniu do wymogów dotyczą-
cych programu zapewnienia jakości
wprowadzono ponadto obligatoryjny
wymóg prowadzenia ocen zarówno we-
wnętrznych (w ramach bieżącego moni-
toringu i okresowych przeglądów), jak
i zewnętrznych (prowadzonych przynaj-
mniej raz na pięć lat przez wykwalifiko-
wany zespół lub osobę spoza organiza-
cji). Wyniki ocen muszą być przekazy-
wane kierownictwu.
Nowa wersja standardów zawiera
ponadto dodatkowe interpretacje do
standardów odnoszących się do pro-
gramu zapewniania jakości w celu lep-
szego zrozumienia wymogów w nim
określonych.
Zmiany w standardach zaczną obo-
wiązywać od 1 stycznia 2009 r. Dlate-
go też przed tym terminem audytorzy
wewnętrzni powinni zweryfikować,
czy dotychczasowe zasady działania
audytu wewnętrznego będą zgodne
z nową wersją standardów. Warto
również, aby wyniki takiej oceny
i płynące z niej wnioski zostały
przedstawione przedstawicielom kie-
rownictwa.
Działania te powinny doprowadzić
nie tylko do zapewnienia formalnej
zgodności z nową wersją standardów.
Przede wszystkim powinny stworzyć
szansę, by profesjonalny audyt we-
wnętrzny służył faktycznemu polepsze-
niu możliwości realizacji strategicznych
celów organizacji, poprzez identyfiko-
wanie usprawnień działań operacyj-
nych oraz ograniczenie ekspozycji na
ryzyko, w tym w szczególności ryzyko
oszustw.
W nowej wersji Standardów więk-
szość zaleceń co do odpowiedzialności,
roli i zadań audytu wewnętrznego w or-
ganizacji określono bezwarunkowo,
z zastosowaniem wyrażenia – audyt we-
wnętrzny musi. Zastąpiło ono w tych
przypadkach dotychczasowe sformuło-
wanie – audyt wewnętrzny powinien.
Wyrażenie – powinien – zostało jednak
utrzymane w wybranych standardach
opisujących sytuacje, w których profe-
sjonalna ocena audytora może dać pod-
stawy do odstąpienia od zaleceń w nich
zawartych.
Kolejną kwestią są szczegółowe re-
gulacje w odniesieniu do kwestii
oszustw. Przede wszystkim wprowa-
PIOTR HANS
starszy konsultant,
certyfikowany
audytor wewnętrzny,
Grant Thornton
Frąckowiak
■
AP
TYGODNIK PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
TYGODNIK PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
nr 226
Przewodnik
Kontrola w jednostkach
samorządu terytorialnego
Działalność jednostek samorządu terytorialnego poddawana jest różnorodnym kontrolom. Przeprowadzać mogą
je nie tylko wewnętrzne komisje, radni czy też sami mieszkańcy oceniający lokalne władze w wyborach i referendach.
Uprawnienia kontrolne w stosunku do gmin, powiatów i samorządów województw posiadają również wojewodowie,
regionalne izby obrachunkowe oraz Najwyższa Izba Kontroli.
ŁUKASZ SOBIECH
lukasz.sobiech@infor.pl
Z
łożony proces decyzyjny, konieczność właściwego wy-
miejscowego przyjmuje rada gminy w formie uchwały.
W przypadku niecierpiącym zwłoki przepisy porządkowe
może wydać wójt w formie zarządzenia. Zarządzenie takie
podlega zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady gminy. Tra-
ci ono moc w razie odmowy zatwierdzenia bądź nieprzed-
stawienia do zatwierdzenia na najbliższej sesji rady. W ra-
zie nieprzedstawienia do zatwierdzenia lub odmowy za-
twierdzenia zarządzenia rada gminy określa termin utraty
jego mocy obowiązującej. Wójt przesyła przepisy porząd-
kowe do wiadomości wójtom sąsiednich gmin i staroście
powiatu, w którym leży gmina, następnego dnia po ich
ustanowieniu.
4 ETAPY
POSTĘPOWANIA NADZORCZEGO
datkowania środków publicznych oraz właściwy roz-
wój gminy, powiatu i województwa wymagają od sa-
morządowców racjonalnego podejścia do wykonywanych
obowiązków. Samorządy powinny wykonywać powierzone
im obowiązki zgodnie z ustalonymi procedurami. Aby zada-
nia publiczne były wykonywane najlepiej, przewidziano
różnorakie tryby kontroli w jednostkach samorządu teryto-
rialnego.
Uchwały i akty do wojewody. Wójt, starosta, marszałek
województwa zobowiązani są do przedłożenia wojewodzie
uchwał odpowiednio rady gminy, rady powiatu, sejmiku woje-
wództwa w ciągu siedmiu dni od dnia ich podjęcia. Akty ustana-
wiające przepisy porządkowe przekazuje w ciągu dwóch dni od
ich ustanowienia. Na tych samych zasadach wójt, starosta
przedkłada regionalnej izbie obrachunkowej uchwałę budżeto-
wą, uchwałę w sprawie absolutorium oraz inne uchwały objęte
zakresem nadzoru izby.
Po pierwsze zgodność z prawem
Zgodnie z przepisami ustawy o samorządzie gminy nad-
zór nad działalnością gminną sprawowany jest na podsta-
wie kryterium zgodności z prawem. Z kolei organami nad-
zoru są prezes Rady Ministrów i wojewoda, a w zakresie
spraw finansowych – regionalna izba obrachunkowa. Orga-
ny nadzoru mogą wkraczać w działalność gminną tylko
w przypadkach określonych ustawami. Gdy już do tego doj-
dzie, mają one prawo do żądania informacji i danych, doty-
czących organizacji i funkcjonowania gminy, niezbędnych
do wykonywania przysługujących im uprawnień nadzor-
czych. Jeżeli prawo uzależnia ważność rozstrzygnięcia or-
ganu gminy od jego zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopi-
niowania przez inny organ, zajęcie stanowiska przez ten or-
gan powinno nastąpić nie później niż w ciągu 14 dni od dnia
doręczenia tego rozstrzygnięcia lub jego projektu. Termin,
o którym mowa, wynosi 30 dni, jeżeli zatwierdzenie,
uzgodnienie lub zaopiniowanie wymagane jest od organu
stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego. Jeżeli
określony organ nie zajmie stanowiska w sprawie, rozstrzy-
gnięcie uważa się za przyjęte w brzmieniu przedłożonym
przez gminę. Analogiczne przepisy znajdują się również
w ustawie o samorządzie powiatowym i wojewódzkim.
Pojęciem nadzór objęto władcze kompetencje wobec or-
ganów gminy. Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym,
ów nadzór to ingerencja w działalność gminną. Nadzór wo-
jewody dotyczy w głównej mierze działalności prawotwór-
czej organów stanowiących gmin. Działalność nadzorcza
wojewody w tym zakresie ma charakter wyłącznie korygu-
jący, bowiem badaniu poddawane są akty uchwalone, które
w razie niezgodności z prawem wojewoda unieważnia. Tak-
że do czynności o charakterze korygującym należy wyda-
wanie zarządzeń zastępczych w sytuacji konieczności
stwierdzenia wygaśnięcia mandatu wobec braku skutecz-
nych działań organów gminy w tym względzie oraz instan-
cyjna i nadzwyczajna kontrola decyzji administracyjnych.
Do czynności o charakterze prewencyjno-korygującym na-
leży wnioskowanie wojewody do prezesa Rady Ministrów
o odwołanie wójta w przypadkach powtarzającego się naru-
szania prawa i braku reakcji pomimo wezwań do zaprzesta-
nia niezgodnych z prawem działań.
Obowiązki wójta, burmistrza i prezydenta
Wójt musi przedłożyć wojewodzie uchwały rady gminy
w ciągu siedmiu dni od dnia ich podjęcia. Z kolej akty ustana-
wiające przepisy porządkowe wójt przekazuje w ciągu dwóch
dni od ich ustanowienia. Na takich samych zasadach wójt
przedkłada regionalnej izbie obrachunkowej uchwałę budże-
tową, uchwałę w sprawie absolutorium oraz inne uchwały ra-
dy gminy i zarządzenia wójta objęte zakresem nadzoru regio-
nalnej izby obrachunkowej.
Orzeczenie o nieważności. Uchwała lub zarządzenie or-
ganu gminy oraz uchwały organu powiatu i samorządu
województwa sprzeczne z prawem są nieważne. O nieważności
uchwały lub zarządzenia w całości lub w części orzeka organ
nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia doręczenia
mu uchwały lub zarządzenia. Organ nadzoru, wszczynając po-
stępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały lub za-
rządzenia albo w toku tego postępowania, może wstrzymać ich
wykonanie.
Ważność uchwał
Uchwała lub zarządzenie organu gminy sprzeczne z pra-
wem są nieważne. O nieważności uchwały lub zarządzenia
w całości lub w części orzeka organ nadzoru w terminie nie
dłuższym niż 30 dni od dnia doręczenia mu uchwały lub za-
rządzenia. Po upływie tego terminu organ nadzoru nie mo-
że we własnym zakresie stwierdzić nieważności uchwały
lub zarządzenia organu gminy. W tym przypadku organ
nadzoru może zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu
administracyjnego. W taki przypadku sąd ma możliwość
wydania postanowienia o wstrzymaniu wykonania uchwały
lub zarządzenia wojewody. W trybie nadzoru organ, wsz-
czynając postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważno-
ści uchwały lub zarządzenia albo w toku tego postępowa-
nia, może wstrzymać ich wykonanie. Rozwiązanie takie nie
ma zastosowania w przypadku uchwały lub zarządzenia
o zaskarżeniu rozstrzygnięcia nadzorczego do sądu admini-
stracyjnego. Rozstrzygnięcie nadzorcze powinno zawierać
uzasadnienie faktyczne i prawne oraz pouczenie o dopusz-
czalności wniesienia skargi do sądu administracyjnego.
W przypadku nieistotnego naruszenia prawa organ nadzoru
nie stwierdza nieważności uchwały lub zarządzenia, ogra-
niczając się do wskazania, iż uchwałę lub zarządzenie wy-
dano z naruszeniem prawa. Stwierdzenie przez organ nad-
zoru nieważności uchwały lub zarządzenia organu gminy
wstrzymuje ich wykonanie z mocy prawa w zakresie obję-
tym stwierdzeniem nieważności, z dniem doręczenia roz-
strzygnięcia nadzorczego.
W przypadku złożenia przez organ gminy skargi na roz-
strzygnięcie nadzorcze, sąd administracyjny wyznacza roz-
prawę nie później niż w ciągu 30 dni od dnia wpłynięcia skar-
gi do sądu.
Wstrzymanie wykonania. Stwierdzenie przez organ nadzoru
nieważności uchwały lub zarządzenia wstrzymuje ich wyko-
nanie z mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem nieważno-
ści, z dniem doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego.
Rozprawy przed sądem administracyjnym. W przypadku
złożenia przez organ gminy, powiatu lub organ samorządu
województwa skargi na rozstrzygnięcie nadzorcze, sąd administra-
cyjny wyznacza rozprawę nie później niż w ciągu 30 dni od dnia
wpłynięcia skargi do sądu.
Konsekwencje dla organów gminy
W razie powtarzającego się naruszenia przez radę
gminy konstytucji lub ustaw, Sejm, na wniosek prezesa
Rady Ministrów, może w drodze uchwały rozwiązać ra-
dę gminy. W przypadku rozwiązania rady gminy prezes
Rady Ministrów, na wniosek ministra spraw wewnętrz-
nych i administracji, wyznacza osobę, która do czasu
wyboru rady gminy pełni jej funkcję. Jeżeli powtarzają-
cego się naruszenia konstytucji lub ustaw dopuszcza się
wójt, to wojewoda wzywa wójta do zaprzestania naru-
szeń, a jeżeli wezwanie to nie odnosi skutku, występuje
z wnioskiem do premiera o odwołanie wójta. W przy-
padku odwołania wójta prezes Rady Ministrów, na wnio-
sek ministra wewnętrznych i administracji, wyznacza
osobę, która do czasu wyboru wójta pełni jego funkcję.
Ponadto w razie braku nadziei na szybką poprawę
i przedłużającego się braku skuteczności w wykonywa-
niu zadań publicznych przez organy gminy premier, na
wniosek ministra spraw wewnętrznych i administracji,
może zawiesić organy gminy i ustanowić zarząd komisa-
ryczny na okres do dwóch lat. Sytuacja taka nie może
trwać dłużej jednak niż do wyboru rady oraz wójta na
kolejną kadencję. Należy pamiętać, że ustanowienie za-
rządu komisarycznego może nastąpić po uprzednim
przedstawieniu zarzutów organom gminy i wezwaniu
ich do niezwłocznego przedłożenia programu poprawy
sytuacji gminy. W przypadku, gdy sytuacja nie ulegnie
zmianie, prezes Rady Ministrów powołuje komisarza na
wniosek wojewody, zgłoszony za pośrednictwem mini-
stra spraw wewnętrznych. Komisarz rządowy przejmuje
Przesłanie uchwały do wojewody
Gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa
miejscowego obowiązujących na jej obszarze. Organy gmi-
ny mogą wydawać akty prawa miejscowego m.in. w zakre-
sie wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocni-
czych, organizacji urzędów i instytucji gminnych, zasad za-
rządu mieniem gminy oraz zasad i trybu korzystania
z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.
Rada gminy może wydawać przepisy porządkowe, jeżeli
jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli
oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa
publicznego. Przepisy porządkowe, o których mowa, mogą
przewidywać za ich naruszanie karę grzywny. Akty prawa
Upływ terminu
Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym, nie można
stwierdzić nieważności uchwały lub zarządzenia organu gmi-
ny po upływie jednego roku od dnia ich podjęcia, chyba że
uchybiono obowiązkowi przedłożenia w terminie uchwały lub
zarządzenia organowi nadzoru.
Jeżeli nie stwierdzono nieważności uchwały lub zarządze-
nia z powodu upływu terminu, o którym mowa, a istnieją
przesłanki stwierdzenia nieważności, sąd administracyjny
orzeka o ich niezgodności z prawem. Uchwała lub zarządze-
nie tracą moc prawną z dniem orzeczenia o ich niezgodności
zprawem.
1
2
3
4
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
© 2009 Zaopiekuj się moim sercem - zostawiłem je przy tobie. - Ceske - Sjezdovky .cz. Design downloaded from free website templates