KONSEKWENCJE KONGRESU ...

KONSEKWENCJE KONGRESU WIEDEŃSKIEGO DLA NARODU POLSKIEGO, historia

KONSEKWENCJE KONGRESU WIEDEŃSKIEGO DLA NARODU POLSKIEGO

1. Sprawa polska na kongresie wiedeńskim.

· Zgodnie z zasadą restauracji Księstwo Warszawskie powinno zostać zlikwidowane, a granice Polski powinny być przywrócone z 1795 r., jednak sprawa polska podzieliła mocarstwa

· Car Aleksander I chciał utrzymać państwo polskie, dysponujące silną armią, ale pod swoim berłem; chcąc zyskać poparcie Polaków, zadeklarował nadanie państwu liberalnej konstytucji; zabiegał o poparcie Anglii i Prus dla swoich planów, jednak mogłoby to zachwiać równowagę sił postulowaną przez Anglię; Prusy poparły cara, gdyż liczyły na zdobycze terytorialne w Saksonii

· Przeciwna dążeniom Aleksandra I była również Austria – nie chciała ani odrodzenia się Polski, ani umocnienia pozycji Rosji w środkowej Europie

· 1814/1815 – konflikt związany ze sprawą polską osiągnął apogeum, możliwe było nawet jego zbrojne rozstrzygnięcie: Anglia Austria i Francja zawarły sojusz przeciwko Rosji i Prusom; zbrojenia – pokaz siły (Napoleon uciekł z Elby i musieli się w tej sytuacji zjednoczyć)

· W sprawie polskiej przyjęto rozwiązania kompromisowe

2. Królestwo Polskie (Kongresówka)

· Otrzymała je Rosja

· „polskie”, ale miało ograniczoną suwerenność

· W traktacie umieszczono klauzulę o możliwości przyłączenia do Królestwa niektórych ziem dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego (tak się nigdy nie stało), to manewr by zdobyć poparcie Polaków

· Listopad 1815 – Aleksander I oktrojował (nadał) konstytucję przygotowaną m.in. przez księcia Adama Jerzego Czartoryskiego, pominięto w niej organ przedstawicielski (parlament).

· Władca Rosji = władcą monarchii konstytucyjnej jaką była Kongresówka

· Kongresówka ma własne terytorium (127 tys km2), parlament, prawo, wojsko, administrację, system monetarny, system oświatowy, jednak jej suwerenność była stopniowo ograniczana

· Konstytucja zapewniała monarsze dużą władzę – król rządzący z opatrzności był osobą świętą i nietykalną, kontrolował władzę wykonawczą, podlegała mu armia, mianował namiestnika, wybierał urzędników, należała do niego inicjatywa ustawodawcza, miał prawo wydawania dekretów z pominięciem parlamentu, prawo weta wobec ustaw sejmowych oraz prawo zwoływania oraz rozwiązywania parlamentu

· Władzę wykonawczą stanowiła Rada Stanu: Ogólne rady stanu i Rada Administracyjna; Rada administracyjna- podzielona na pięć komisji na czele których stali ministrowie; była organem doradczym monarchy i namiestnika; Ogólna Rada Stanu: członkowie Rady Administracyjnej oraz grupa doradców- radcy stanu i referendarze. Do ich zadań należało: przygotowanie projektów ustaw sejmowych, zarządzanie wydatkami budżetowymi i majątkiem państwa, kontrolowanie pracy urzędników.

· O ograniczonej suwerenności Królestwa Polskiego świadczył m.in. brak komisji spraw zagranicznych (polityka zagraniczna należała do cara)

· W skład sejmu wchodził król, senat i izba poselska; zgodnie z konstytucją król powinien zwoływać sejm co najmniej raz na 2 lat, senat- 64 osoby, wojewodowie, kasztelanowie, biskupi; izba poselska- 77 posłów wybieranych na sejmikach, 51 deputowanych wybierani na zgromadzeniu gminnym (6 lat kadencji). Sejm- miał obradować nad budżetem, decydować o podatkach, uchwalać prawa cywilne, karne i administracyjne.

· Konstytucja gwarantowała obywatelom liberalne prawa – równość wobec prawa, wolność osobistą oraz nietykalność osobistą i majątkową, wolność wyznania, wolność słowa,

Rozwój kultury i oświaty

· Intensywnie rozwijało się szkolnictwo, co było w znacznym stopniu zasługą Stanisława Kostki Potockiego, ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego: kontynuował tradycję Komisji Edukacji Narodowej

· 1816 – powołana została przez Aleksandra I uczelnia – Uniwersytet Warszawski

· Działało Towarzystwo Przyjaciół Nauk kierowane przez Stanisława Staszica i Juliana Ursyna Niemcewicza

· Działał Teatr Narodowy

· Funkcjonowały oficyny wydawnicze i ukazywały się liczne czasopisma.

3. Wielkie Księstwo Poznańskie

· Utworzone przez Prusy z zachodnich departamentów byłego Księstwa Warszawskiego: bydgoski, poznański, część kaliskiego

· Stanowiło cześć królestwa pruskiego

· Obiecano szeroką autonomię: własnych herb i flaga, wyłączenie ze Związku Niemieckiego

· Namiestnik reprezentujący władzę króla: Antoni Radziwiłł (jako pierwszy- polski arystokrata, spokrewniony z dynastią Hohenzollernów); władza niewielka, ograniczana przez pruskich urzędników

· Zezwalano na używanie języka polskiego w szkołach, urzędach i sądach; Polacy mogli sprawować urzędy

· Powstał sejmik prowincjonalny (ograniczone uprawnienia)

· Nie utworzono oddzielnej armii, uniwersytetu, a prawa sejmiku były bardzo ograniczone.

· 1815r – granica celna odcięła Księstwo od Królestwa Polskiego

· 1824r - zaczęto zamykać polskie szkoły

· Chłopi od czesu wprowadzenia kodeksu cywilnego Napoleona w Księstwie Warszawskim byli wolni, ale nie posiadali ziemi na własność.

· Prusacy otrzymali akt nadania chłopom wolności osobistej, a także zapoczątkowali uwłaszczenie (regulacja- nazwa powszechna w Prusach)- czyli przekazywanie na własność ziemi wcześniej użytkowanej

· Uwłaszczenie chłopów: 1823, ustawa znosi również serwituty; reforma uwłaszczeniowa doprowadziła do powstania dużych zamożnych chłopskich gospodarstw produkujących głównie na sprzedaż, dawni panowie feudalni stali się ziemianami; uwłaszczenie przyczyniło się do rozwoju rolnictwa, a to z kolei wpłynęło na powstanie i rozwój przemysłu związanego z rolnictwem: gorzelnie, olejarnie, młyny; Wielkopolska zaczęła się przekształcać w rolnicze zaplecze Prus

4. Ziemie polskie wcielone do państw zaborczych:

· Królestwo Kongresowe

· Ziemie zabrane, tworzące zachodnie gubernie absolutystycznej Rosji, miały zostać wcielone do Królestwa Polskiego, miało być to rekompensatą za przekazane Prusom ziemie, to się jednak nie stało

· Obwód białostocki

· Ziemie zabrane posiadały odrębne wojsko – Korpus Litewski (dow. Książę Konstanty)

· Swobodnie rozwijała się polska kultura i szkolnictwo

· Obowiązywało dawne prawo (statuty litewskie) choć ograniczono kompetencje samorządu szlacheckiego

· Polacy na terenach należących do Prus (Pomorze, Warmia, Górny Śląsk) i Austrii (Galicja, Śląsk Cieszyński) nie mieli żadnych praw autonomicznych

PRZEMIANY NA WSI

W Europie Zachodniej tradycyjne gospodarstwa rolne przekształcały się w przedsiębiorstwa rolne nastawione na zysk. Specjalizowały się w produkcji jednego lub kilku artykułów, których sprzedaż przynosiła największe dochody. Postawały farmy zbożowe, warzywne, mleczarskie, drobiowe, plantacje tytoniu czy chmielu. Do upowszechnienia nawozów mineralnych przyczynił się Justus von Liebig, który sformułował i udowodnił teorię o mineralnych odżywianiu się roślin, dał podstawy nowoczesnej chemii rolnej. W Europie Zachodniej chłopi przestawali być zależni od panów feudalnych, a użytkowana ziemia stawała się ich własnością – uwłaszczenie chłopów.

ROMANTYZM

Trwał do połowy XIX w. Romantycy odrzucali racjonalizm i klasycyzm oraz tradycyjny podział literatury na rodzaje i gatunki. Kładli nacisk na uczuciowość człowieka.

George Byron – „Giaur”

Johann Wolfgang Goethe – „Cierpienia młodego Wertera”

Fryderyk Schiller – “Zbójce”

Francois Chateaubriand – opiewał pierwotne chrześcijaństwo i czasy średniowieczne.

Wiktor Hugo – opowiadał się za republiką „Nędznica”

Henryk Heine – przeciwnik konserwatyzmu i absolutyzmu.

Aleksander Puszkin – „Eugeniusz Oniegin”

Malarstwo charakteryzowało pojmowanie sztuki jako przejawu odrębności oraz jako ekspresji przeżyć wew. twórcy. (Eugene Delacroix, William Turner).

Architektura charakteryzowała się stylizowanymi naturalnymi założeniami ogrodowymi z budowlami lub ich ruinami.

Muzyka rozwinęła się liryka wokalna i opera. (Fryderyk Chopin, Franciszek Liszt, Robert Schumann).

KONGRES WIEDEŃSKI

Kongres zwołano w Wiedniu, który rozpoczął się we wrześniu 1814 r. a zakończył w czerwcu 1815 r. Monarchowie i politycy podejmowali decyzje podczas bali, uczt, parad wojskowych. Z tego powodu obrady te nazywano tańczącym kongresem. Udział brała Wielka Brytania, Rosja, Austria, Prusy i Francja. Uczestnicy ustali za obowiązujące trzy zasady:

a) restauracja – oznaczała przywrócenie sytuacji terytorialnej i ustrojowej sprzed 1789 r. przez ponowne wprowadzenie rządów absolutnych.

b) legitymizm – ustanawiała powrót na tron dziedzicznych dynastii, rządzących z „łaski Boga”.

c) równowagi sił – narzucona przez Wielką Brytanię, zakładała przyjęcie takiego układu sił w Europie, który nie pozwoli żadnemu z państw dominować na kontynencie.

POSTANOWIENIE KONGRESU

· Utworzono w unii personalnej z Rosją.

· Pod panowaniem Prus znalazło się (składające się departamentu toruńskiego, bydgoskiego i poznańskiego), , , , , , , północna i .

· Z i jego najbliższej okolicy utworzono , pod protektoratem trzech zaborców.

· Anglia uzyskała tereny , , , .

· Podpisano, w 1815r., sojusz, tzw. . Przystąpiło do niego kilkanaście większych państw (w tym najważniejsze to Rosja, Prusy i Austria)i znaczna liczba państewek niemieckich. Inicjatorem przymierza był

ŚWIĘTE PRZYMIERZE

We wrześniu 1815 r. z inicjatywy Aleksandra I i austriackiego ministra spraw zagranicznych Klemensa Metternicha utworzono sojusz Rosji, Austrii i Prus. W jego akcie założycielskim wielokrotnie odwoływano się do Boga, idei sprawiedliwości, miłości bliźniego oraz zgody, dlatego układ nazwano Świętym Przymierzem. Ich celem było utrzymanie starego systemu politycznego i społecznego – ancien regime. Przystąpiło do niego większość krajów europejskich prócz Turcji i Wielkiej Brytanii.

KONSEKWENCJE KONGRESU WIEDENSKIEGO DLA NARODU POLSKIEGO

WIELKIE KSIĘSTWO POZNAŃSKIE: (Prusy)

a) władzę króla pruskiego reprezentował namiestnik – Antoni Radziwiłł,

b) zezwolono na używanie języka polskiego w szkołach, urzędach, sądach,

c) postawał sejmik prowincjonalny,

d) chłopi byli wolni, ale nie posiadali ziemi na własność,

e) rozpoczęło się w 1823 r. uwłaszczenie chłopów, czyli przekazywanie na własność ziemi wcześniej użytkowanej,

f) rozwój rolnictwa.

WOLNE MIASTO KRAKÓW:

-1818 r. – własna konstytucja, zachowująca po Księstwie Warszawskim zasadę wolności osobistej i równości obywateli wobec prawa

-Rozwijało się dzięki zniesieniu ceł na wwożone towary oraz przyznanie krakowskim kupcom wolności nawigacji na Wiśle, umożliwiających wymianę handlową z sąsiednimi państwami.

-na Uniwersytecie Jagiellońskim przybywała młodzież ze wszystkich ziem polskich,

-rozpoczęło się oczynszowanie chłopów, czyli zamiany obowiązku świadczenia darmowej pańszczyzny na czynsz,

-nadano na własność prawa do budynku, jednak uwłaszczenia nie przeprowadzono

-władzę wykonawczą miał Senat Rządzący, a organem ustawodawczo-kontrolnym, pozbawionym inicjatywy ustawodawczej, było Zgromadzenie Reprezentantów

-władza rzeczywiście znajdowała się w rękach rezydentów, czyli przedstawicieli trzech mocarstw zaborczych.

-Realną władzę mieli przedstawiciele trzech mocarstw zaborczych – rezydenci; Senat chcąc utrzymać swoją władzę wielokrotnie zwracał się do nich z prośbą o interwencę do dodatkowo doprowadziło do ograniczenia suwerenności RP Krakowskiej.

KRÓLESTWO POLSKIE: (Rosja)

a) car Aleksander I 27.11.1815 r. oktrojował, czyli nadał mu konstytucję z pominięciem organu przedstawicielskiego,

b) Królestwo związano unią personalną z Rosją,

c) Kongresówka posiadała własne terytorium, parlament, wojsko, administrację, prawo.

d) król był osobą świętą i nietykalną,

e) kontrolował władzę wykonawczą, podlegała mu armia, mianował namiestnika,

f) organ władzy wykonawczej stanowiła Rada Stanu, składała się z Zgromadzenia Ogólnej Rady Stanu i Rady Administracyjnej,

g) w skład sejmu wchodzili król, senat i izba poselska,

h) król zwoływał sejm raz na dwa lata,

i) konstytucja gwarantowała obywatelom liberalne prawa, mieli równość wobec prawa, wolność osobistą, słowa, druku,

j) komisje rady administracyjnej:

- wyznań religijnych i oświecenia publicznego,

- sprawiedliwości,

- spraw wew. i policji,

- wojny,

- przychodów i skarbu.

GOSPODARKA KRÓLESTWA POLSKIEGO:

...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

KONSEKWENCJE KONGRESU ...

Podobne

KONSEKWENCJE KONGRESU WIEDEŃSKIEGO DLA NARODU POLSKIEGO, historia